Paulus plantaði, Apollos vatnaði

Apollos arbeiddi ikki saman við Paulusi á sama hátt sum Barnabas, Silas, Timoteus og aðrir. Og kortini hevði hann ein týðandi lut í verkinum. Tað var um Apollos, at Paulus skrivaði:

„Eg plantaði, Apollos vatnaði, men Gud gav vøkst.“ Fyrra Korintbræv 3.6

Apollos í Alexandria

„Til Efesus kom nú Jødi, ið æt Apollos; hann var ættaður úr Aleksandria og var orðkringur maður, sterkur í skriftunum.“ Ápostlasøgan 18.24

Alexandria er í Egyptalandi. Býurin var – um tað mundið hendingarnar í Nýggja Testamenti fóru fram – ein sera týdningarmikil býur, kendur sum miðdepil fyri lærdóm. Tað var ikki av ongum, at hann var kallaður „Hin annar Aten“.

Nógvir jødar búðu í Alexandria, og fleiri teirra vóru týðandi borgarar í býnum. Hildið verður, at Apollos var ein teirra. At hann var orðkringur og talaði og lærdi skilagott, merkir, at hann kendi væl grikska røðulist (retorikk). Tað var ikki ein og hvør, ið fekk slíka útbúgving og merkir óivað, at hann var av múgvandi fólki.

Apollos í Efesus

„Hann var lærdur veg Harrans, og við tað at hann var brennandi í andanum, talaði hann og lærdi skilagott um Jesus, tóat hann bert kendi dóp Jóhannesar. Hann fór at tala hugreystur í sýnagoguni. Táið Priskilla og Akvila hoyrdu hann, tóku tey hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari.“ Ápostlasøgan 18.25-26

Apollos kom til Efesus nakað eftir, at Paulus var farin haðani. Hetta var aftan á, at Paulus fyrstu ferð kom hagar. Fólk gjørdust hugtikin av væl lærda, orðkringa manninum úr Alexandria. Eisini Priskilla og Akvila. Meðan tey lurtaðu eftir talum Apollosar, løgdu tey til merkis, at vitan hansara um evangeliið var avmarkað. Hann prædikaði hugreystur, men kendi bert dóp Jóhannesar. Eyðsæð var, at hóast hann lærdi skilagott um Jesus, var neyðugt at greiða honum gjøllari frá evangeliinum.

Priskilla og Akvila vístu neyðuga dirvið og tóku dugnaliga, høgt lærda aleksandriamannin til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Ótrúliga flott!

Eftir at hava verið í Efesus í eina tíð hevði Apollos hug at fara til Korint. Kanska ikki so løgið. Býurin Korint var jú – eins og Alexandria – ein kendur handils- og mentanarmiðdepil. Vit lesa:

„Táið hann so hevði hug at fara longur, til Akaia, skrivaðu brøðurnir til lærisveinarnar har og bóðu teir taka ímóti honum. …“ Ápostlasøgan 18.27

Apollos í Korint

„… Táið hann var komin hagar, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu. Tí við miklari kraft tepti hann Jødarnar, so øll hoyrdu, og prógvaði við skriftunum, at Jesus er Kristus.“ Ápostlasøgan 18.27-28

Legg til merkis, at tað stendur um Apollos, at tá ið hann kom til Korint, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu og prógvaði við skriftunum, at Jesus er Kristus. Nú var tað ikki bara lærdómur og dugnaskapur, sum eyðkendi hann. Nú var tað náðin og læran um Kristus, sum skein ígjøgnum. Og legg eisini til merkis, at nú var tað ikki sýnagogan, sum var ramman um tænastu hansara, men samkoman. Hann gjørdist hinum trúgvandi til stóra nyttu.

Mong av teimum trúgvandi í Korint vóru andaliga óbúgvin, og tað gav seg til kennar í flokkadrátti millum brøðurnar. Summir søgdu seg vera Apollosarmenn (1. Kor. 1.12; 3.4), meðan aðrir søgdu seg vera Paulusarmenn, Kefasarmenn (Pætursmenn) og Kristusarmenn. Fjákut! Paulus heftir seg í Fyrra Korintbrævi serliga við teir, sum søgdu seg vera Paulusarmenn og teir, sum søgdu seg vera Apollosarmenn. Hann vísti á, at teir sóu seg ikki sum kappingarneytar, men samverkamenn, Paulus plantaði, og Apollos vatnaði (1. Kor. 3.6).

Paulus hevur verið í Efesus, tá ið hann skrivaði Fyrra Korintbræv, og út frá brævinum at døma hevur Apollos verið har saman við honum, antin meðan hann skrivaði brævið ella stutt áðrenn. Paulus skrivar:

„Viðvíkjandi Apollosi bróður – honum mældi eg nógv til at fara til tykkara við brøðrunum; men hann hevði als ikki hug at fara nú; hann kemur, táið honum ber til.“ Fyrra Korintbræv 16.12

Eyðsæð er, at Paulus hevur verið glaður fyri tænastu Apollosar. At Apollos ikki vildi fara til Korint, merkti neyvan nakran illvilja. Hann hevur helst ikki kent tað sum Harrans vilja at fara júst tá.

Apollos á Kreta

„Zenasi hinum lógkøna og Apollosi skalt tú gera tær ómak fyri at hjálpa á veg, so einki fattast teimum.“ Titusbrævið 3.13

Hetta er síðstu ferð, vit møta Apollosi.

Zenas, hin lógkøni, og Apollos vóru báðir høgt lærdir menn. Menn, sum kundu havt notið alt tað góða, sum heimurin hevði at bjóða, men í staðin valdu teir at gera verk Harrans. Teir vóru nú úti á oynni Kreta. Teimum tørvaði tímiliga hjálp, og Paulus bað Titus gera sær ómak at hjálpa teimum. Tað hevur sjálvandi verið gjøgnum samkomurnar har á staðnum. Eftir Titusbrævinum at døma vóru tey trúgvandi á Kreta fátæk. Vit vita einki um bakstøðið hjá Zenasi; men vit vita, at lívið á Kreta var fjart frá tí, sum Apollos kom frá í Alexandria.

Her vóru menn, sum við lívi sínum vístu, hvat tað merkir at taka upp kross sín og fylgja Harranum. Og tað er nógv størri enn at vera orðkringur og sterkur í skriftunum (Áp. 18.24). Tað er at vera stríðsmaður krossins.