Tag Archive for: Jógvan Júst Rasmussen

Heilsið endiliga (Triði partur av trimum)

Trýfena og Trýfosa

„Heilsið Trýfenu og Trýfosu, sum arbeiða í Harranum!“ Rómbrævið 16.12a

Hildið verður, at Trýfena og Trýfosa – eins og mong onnur, ið verða nevnd her – vóru antin trælir ella fyrrverandi trælir. Møguliga hava tær verið systrar.

Áhugavert er, at nøvn teirra merkja følin og fín. Kanska hava tær ikki sæð út til at orka nógv, men tað gjørdu tær sanniliga. Grikska orðið, sum er umsett „arbeiða“, sipar til hart ella strævið arbeiði.

Persis

„Heilsið Persis, hini elskaðu, sum hevur arbeitt nógv í Harranum!“ Rómbrævið 16.12b

Persis var møguliga eisini trælur ella fyrrverandi trælur. Sum vit hava umrøtt áður, so merkir tað, at Paulus kallar hana hina elskaðu, at tey kendust væl. Hann skrivar ikki bara, at hon arbeiddi, men at hon arbeiddi nógv.

Og so er tað aftur orðingin „í Harranum“. Tað var tilknýti hennara til Hansara, sum gjørdi allan munin.

Rufus[1]

„Heilsið Rufusi, hinum útvalda í Harranum,“ Rómbrævið 16.13a

Orðingin „hinum útvalda í Harranum“ merkir, at hann var ein úrmælingur.

Móðir Rufus

„og móður hansara og míni!“ Rómbrævið 16.13b

Paulus nevnir hana ikki við navni, men kallar hana móður Rufusar og sína. Tað, sum helst liggur í orðingini, er, at Paulus hevur búð hjá henni, og at hon tá hevur verið honum sum ein móðir. Tað kann ikki prógvast, men hildið verður, at hon og maður hennara høvdu búð í Antiokia, og at tað var tá, at Paulus búði hjá henni.

Og so fleiri nøvn afturat

„Heilsið Asynkritusi, Flegon, Hermes, Patrobasi, Hermasi og brøðrunum har hjá teimum!“ Rómbrævið 16.14

„Heilsið Filologusi og Juliu, Nereusi og systur hansara, Olympasi og øllum hinum heiløgu hjá teimum!“ Rómbrævið 16.15

Leggið til merkis mynstrið í báðum versunum: Í 14. versi letur hann heilsa fimm persónum og síðan brøðrunum hjá teimum. Í 15. versi letur hann heilsa fimm persónum og síðan teimum heiløgu hjá teimum.

Vit vita einki um persónarnar, sum eru nevndir í 14. versi. Møguliga hoyra teir allir til sama húsarhald, onkur sum trælur, onkur sum frælsur.

Munurin á persónunum í 14. og 15. versi er, at í 15. versi er helst talan um eina familju. Filologus og Julia hava verið hjún, og Nereus og systir hansara hava verið børn teirra. Vit vita ikki, hvør Olympas var.

Í 14. versi endar Paulus við orðunum „og brøðrunum har hjá teimum“. Í 15. versi endar hann við orðunum „og øllum hinum heiløgu hjá teimum“. Orðingarnar sipa helst til trúgvandi, sum savnaðust saman við teimum. Helst hússamkomur.

Leggið til merkis, at í 14. versi nevnir Paulus teir brøður, og í 15. versi nevnir hann tey heiløg. At teir vóru brøður ella systkin, merkti, at tey vóru nær knýtt hvørt at øðrum; og at tey vóru heiløg, merkir, at tey vóru nær knýtt at Gudi.

Og so øll

„Heilsið hvør øðrum við heiløgum kossi! Allar samkomur Kristusar lata heilsa tykkum.“ Rómbrævið 16.16

Onkur heldur hatta vera løgnan sið – at heilsa hvør øðrum við heiløgum kossi. Veit ikki, í Italia gera tey tað. Tú verður nógv mussaður, bæði tá ið tú kemur á møti, og tá ið tú fert avstað aftur.

Tá ið vit royndu at greiða teimum á Balabac á Filipsoyggjum frá siðinum, hildu tey tað vera ógvuliga løgið. Tey høvdu aldri funnið seg í slíkum.

Hvussu er og ikki. Vit skilja øll tað, sum kossurin avmyndar, nevniliga, at vit koma hvør øðrum við og eru góð hvør við annan.

Leggið at enda til merkis, at Paulus skrivar: „Allar samkomur Kristusar lata heilsa tykkum.“ Tað er óhoyrt í Nýggja Testamenti ikki at vera partur av einari samkomu. Og so eisini tað, at hann skrivar, at tær lata heilsa. Tað vísir, at samkomurnar vóru góðar hvør við aðra.

Tað er soleiðis, at tað eigur at vera.

[1] Grein um Rufus og móður hansara varð løgd út 6. september 2024.

Heilsið endiliga (Annar partur av trimum)

Hóast Paulus ongantíð hevði verið í Róm, so sendi hann 26 heilsanir til fólk í samkomuni í Róm. Onkrir bíbliuummælarar halda ikki, at tað kann vera rætt, og vilja tí vera við, at heilsanirnar ikki eru partur av sjálvum brævinum, men eru lagdar afturat seinni.

Slík uppáhald fáa meg at smílast. Tann, sum hevur roynt tað, sum ger okkum til eitt í Harranum, ja, hann veit, at einki løgið er í tí, at Paulus kendi so mong.

Vælsignað band er tað,
sum semur okkum her,
várt bróðurfelag her í dag
líkt tí í Himli er.
(Nr. 653 í Nýggju Sangbók Guds Fólks)

Og so halda vit fram, har vit sleptu í fyrra parti.

Maria

„Heilsið Mariu, sum hevur arbeitt nógv fyri tykkum!“ Rómbrævið 16.6

Nógvar Mariur eru í Nýggja Testamenti. Summar teirra vita vit nógv um, onkrar ikki so nógv, aðrar einki. Tað einasta, vit vita um hesa Mariu, er, at hon hevði arbeitt fyri samkomuna í Róm, og ikki bara tað, men eisini, at hon hevði arbeitt nógv.

Ein av mongu ókendu hetjunum í søgu samkomunnar.

Andronikus og Junias[1]

„Heilsið Andronikusi og Juniasi, skyldmonnum mínum og samfangum mínum, sum jú eru nógv umhildnir millum ápostlarnar og eisini hava verið í Kristusi longur enn eg!“ Rómbrævið 16.7

Junias er møguliga eitt kvinnunavn og eigur tí kanska av verða umsett Junia.

Orðið skyldmenn merkir ikki endiliga, at hetta vóru skyldfólk, tað kann eisini merkja, at teir vóru landsmenn. Hvussu er og ikki, har var eitt serligt tilknýti. At teir vóru samfangar, merkir, at har var nógv felags søga og felags líðing. At teir vóru nógv umhildnir, merkir, at har var virðing og vakur vitnisburður. At teir høvdu kent Harran longur enn Paulus, merkir, at har var búnaskapur og áhaldni.

Ampliatus

„Heilsið Ampliatusi, hinum elskaða mínum í Harranum!“ Rómbrævið 16.8

Paulus kallar hann hin elskaða mín. Sum nevnt í fyrsta parti, so vil tað siga, at teir kendust væl.

Navnið Ampliatus er skrivað á veggin í einari katakombu í Róm. Hildið verður, at tað er skrivað onkuntíð í fyrstu øld – kundi verið sami Ampliatus.

Urbanus

„Heilsið Urbanusi, sum hevur arbeitt saman við okkum í Kristusi,“ Rómbrævið 16.9a

Sum við flestu teirra, ið eru nevnd her, so vita vit ikki nógv um Urbanus. Vit vita tó, at hann hevði arbeitt saman við Paulusi og samstarvsfelagum hansara. At arbeiðið var gjørt í Kristusi, merkir, at tað var gjørt knýtt at Kristusi.

Stakys

„og Stakysi, hinum elskaða mínum!“ Rómbrævið 16.9b

Og so er tað aftur orðingin „elskaða mínum“. Paulus og Stakys hava kenst væl og hava havt nógva felags søgu.

Apelles

„Heilsið Apellesi, hinum roynda í Kristusi!“ Rómbrævið 16.10a

Hinum roynda í Kristusi. Tað er vakurt. Her var maður, sum hevði verið gjøgnum álvarsamar royndir og staðið tær. Og so er tað aftur orðingin „í Kristusi“. Orðingin kemur, sum áður nevnt, tíggju ferðir  fyri í heilsanunum, sum vit hyggja at. Hann hevði staðið royndirnar, tí hann livdi í Kristusi.

Tey hjá Aristobulusi

„Heilsið teimum hjá Aristobulusi!“ Rómbrævið 16.10b

Tey hjá Aristobulusi, meinast óivað við trælirnar í húsarhaldi Aristobulusar. At Paulus ikki sendir Aristobulusi sjálvum heilsan, kann merkja, at hann ikki var trúgvandi, ella at hann ikki longur var á lívi.

Søgan sigur frá einum Aristobulusi, sum var knýttur at Heródesi Agrippa (Ápostlasøgan 12). At næsti persónurin, sum Paulus sendir heilsan til – eftir teimum hjá Aristobulusi – er ein, ið nevnist Heródion, sum helst merkir „trælur hjá Heródesi“, kann vera ein ábending um, at talan her er um tann Aristobulus, sum var knýttur at Heródesi Agrippa.

Tað áhugaverdasta er kortini, at í heiminum hjá ríkmanninum Aristobulus var ein bólkur av trúgvandi, og at Paulus heilsaði teimum.

Heródion

„Heilsið Heródion, skyldmanni mínum!“ Rómbrævið 16.11a

Navnið Heródion, kundi bent á, sum nevnt, at talan er um ein persón, sum hevði verið trælur hjá einum av Heródes-monnunum. Um so er, er helst talan um mann, sum var loystur úr trælabandinum og nú búði sum fríur maður í Róm.

Harmiligt, at vit ikki vita meira, men eisini spennandi. Hetta vísir, hvussu fjølbroytt bakstøðini vóru hjá teimum trúgvandi í Róm.

At Paulus nevnir hann skyldmann, merkir helst, at teir vóru landsmenn.

Tey hjá Narkissusi

„Heilsið teimum hjá Narkissusi, sum í Harranum eru!“ Rómbrævið 16.11b

Sum við Aristobulusi er Narkissus ríkmaður, sum antin ikki var partur av samkomuni ella ikki longur var á lívi.

Søgan sigur frá um ein Narkissus, ein fyrrverandi træl, sum seinni gjørdist ein av týðandi monnunum í Róm og var enntá í tænastu hjá Klaudiusi keisara. Lív hansara fekk tó ein syrgiligan enda við tað, at hann beindi fyri sær. Hetta var nøkur ár, áðrenn Rómbrævið var skrivað.

Tað stóra er tó ikki, at hesi, sum Paulus heilsar, hoyrdu Narkissusi til, men at tey hoyrdu Harranum til.

[1] Vit løgdu eina grein um Andronikus og Junias út 23. august 2024.

Heilsið endiliga (Fyrsti partur av trimum)

Paulus sendi ofta heilsanir. Her er Rómbrævið í serflokki við fleiri enn 30 heilsanum – 26 til einstaklingar og 5 til teirra, sum vit kalla húsasamkomur. Vit kunnu kanska eisini kalla tær bíbliubólkar. Umframt hetta lata eisini teir, sum eru saman við Paulusi, heilsa.

Ein fjálgur hiti kennist í hesum heilsanunum, sum ger, at tað kundi lívgað okkum, at hugt at teimum.

At heilsanirnar eru so nógvar, merkir, at vit fara at hyggja at teimum í hesi og teimum báðum næstu greinunum.

Áðrenn vit koma til heilsanirnar

Nøvn

Tá ið Nýggja Testamentið varð skrivað, høvdu nøvn ofta meira at siga enn nú á døgum. Nøvnini vístu ofta, um viðkomandi var av múgvandi ætt ella ikki, og um foreldur ella abbar og ommur høvdu verið trælir ella ikki o.s.fr. Summi nøvn vóru vanligari millum jødar, og onnur nøvn vóru vanligari millum heidningar.

Nøvnini, sum vit lesa um í 16. kapitli í Rómbrævinum, geva eina ábending um, at samkoman var fyri tað mesta samansett av heidningum, og at nógv av fólkunum vóru trælir ella høvdu verið trælir ella vóru eftirkomarar hjá trælum.

At nógvar kvinnur fáa heilsanir, sigur ikki so lítið um samkomuna.

Í Harranum, í Kristusi og í Kristi Jesusi

Hesar orðingarnar koma 10 ferðir fyri í heilsanum hjá Paulusi her í Rómbrævinum 16. Tað var støða teirra í Kristusi, sum taldi.

„Tit eru tí ikki longur fremmand og útlendingar; nei, tit eru samborgarar hinna heilagra og húsfólk Guds, tit, sum uppbygd eru á grundvølli ápostlanna og profetanna – og hornsteinurin er Kristus Jesus sjálvur.“ Efesusbrævið 2.19-20

Hinum elskaða og hini elskaðu

Tá ið Paulus skrivaði Rómbrævið, hevði hann sjálvur enn ongantíð verið í Róm. Vit halda, at hetta merkir, at flestu teirra, sum hann sendir heilsanir til, eru fólk aðrastaðni frá, men sum nú búðu í Róm.

Orðingarnar „hinum elskaða“ og „hini elskaðu“ koma 4 ferðir fyri. Hildið verður, at tey, sum hann kallaði so, eru fólk, sum hann kendi serliga væl.

Og so til heilsanirnar

Fyrsta heilsanin er til Prisku og Akvila; næsta er til samkomuna, sum kom saman í heimi teirra; og triðja er til mann, nevndur Epenetus, sum óivað hevur verið serliga nær knýttur Prisku og Akvila.

 Heilsið Prisku og Akvila (Róm. 16.3-4)[1]

Heilsið Prisku og Akvila, sum hava arbeitt saman við mær í Kristi Jesusi! Tey hava vágað sítt egna lív fyri mítt; teimum takki ikki bert eg, men eisini allar samkomur heidninganna.

Paulus skrivar um Prisku og Akvila, at tey høvdu arbeitt saman við honum. Vit vita sjálvandi ikki alt, sum hetta inniber; men har hevur verið nógv felags søga. Paulus skrivar, at allar samkomur heidninganna takkaðu teimum. Vit kenna ikki alt bakstøðið, men ríkt hevur tað verið.

Og so leggur Paulus afturat, at tey høvdu enntá vágað lív sítt fyri hann.

„Av tí kenna vit kærleikan, at Hann gav lív Sítt fyri okkum; eisini vit skylda at lata lívið fyri brøðurnar.“ Fyrsta bræv Jóhannesar 3.16

 Heilsið samkomuni í heimi teirra (Róm. 16.5a)

Heilsið eisini samkomuni í húsi teirra!

Tað er sjálvandi avmarkað, hvussu nógv vit vita um samkomuna, sum kom saman í heimi teirra. Og tó, hetta er næsta familja. Hann, sum var høvd teirra, er eisini høvd okkara. Vit eru øll partur av sama likami. Spennandi verður einaferð at møta teimum.

 Heilsið Epenetusi (Róm. 16.5b)

„Heilsið Epenetusi, hinum elskaða mínum, sum er frumgróður Asia fyri Kristus!“

Hetta er einastu ferð, Epenetus er nevndur. At Paulus skrivar „hinum elskaða mínum“, merkir, at teir hava kenst væl. Og at hann var „frumgróður Asia fyri Kristus“, merkir, at hann var ein av teimum fyrstu í Asia at koma til trúgv.

At hann er nevndur beint eftir Prisku og Akvila og samkomuni í húsi teirra, kundi bent á, at hann kom til trúgv gjøgnum Prisku og Akvila, og at hann var komin til Róm við teimum.

***

Fløvandi er at hitta slík trúgvandi. Jú, 2000 ár eru millum okkum og tey, og mentanarmunurin er nógv størri, enn vit skilja. Og tó. At Kristus er felagsnevnarin, skapar kennskap, sum bara unnist teimum, ið hoyra Honum til.

[1] Grein um Prisku og Akvila varð løgd út 5. apríl 2024.

Zacharias Zachariassen: Brot úr tveimum talum við 60 ára millumbili

„… Hoyr, eg veit, at hetta er heilagur gudsmaður, ið ferð eftir ferð kemur henda vegin.“ Seinna Kongabók 4.9

Fyri mær var hatta Zakaris. Vit sakna hann. Hann hevði fylt 90 í summar.

Vit fara at hyggja at brotum úr tveimum talum hjá Zakarisi. Tann fyrra er frá evangeliskum møti – skilji eg tað rætt – heilt afturi í 50-unum. Tann seinna er úr talu, sum hann talaði á uppbyggingarmøti í 2017, nakrar mánaðir, áðrenn Harrin tók hann heim. Har eru mong ár ímillum. Áhugavert er at síggja munin á stílinum, men boðskapurin er hin sami, nevniliga, at tað er bara Ein, sum kann grípa inn og frelsa – Harri okkara, Jesus Kristus.

* * *

Brot úr talu frá 50-unum

Eg kenni við mær sjálvum, at Harrin hevur lagt mær ein boðskap á hjartað í kvøld, og eg eri vissur í, at her eru mangar sálir inni í kvøld, sum treingja til ein Frelsara, sum treingja til at játta sínar syndir yvir fyri tí livandi Gudi. Og eg eri klárur yvir tað, at sjálvt um hesin boðskapurin skal vera veikur og elendigur, so er tað ein boðskapur, sum Harrin sjálvur hevur lagt mær á hjartað.

Eg vildi gjarna í kvøld lisið nøkur skriftstøð út frá Guds orði og víst á, hvussu menniskjalyndið er, og hvussu mangan, vit kunnu játta várar syndir, og álíkavæl einki meina við tað. Vit kunnu lesa frá Aðru Mósebók, 9. kapittul og 27. vers:

„Tá sendi Farao boð eftir Mósesi og Áron og segði við teir: „Hesa ferð havi eg syndað! Tað er HARRIN, sum hevur rætt, eg og fólk mítt, vit hava órætt!““

Vit síggja her, at tá ið Harrin noyddist at leggja Sína hørðu hond á Farao, tá rópar hann og sigur – eg havi syndað. Á, hvussu mangan,  tá ið vit standa yvir fyri tí livandi Gudi, tá ið trupulleikar, sjúka og elendigheit kemur á okkara leið, at vit rópa á Harran og siga: „Eg havi syndað.“ Og vit síggja her, at sjálvt um hann rópar hetta, so álíkavæl, so vil hann ikki av fullum hjarta geva seg yvir til tann livandi Gud.

Kæri vinur! Um tú hevur verið í einari slíkari støðu, sum Farao her. Um tú hevur verið úti á havinum, og tú ert ein sjómaður, og um tú hevur verið í illveðri, í ódnarveðri, og skipið er líka við at forlista, og tú hoyrir, hvussu viðurin brakar, hvussu masturin brotnar, og hvussu alt ber inn í deyðan, og tá ið aldurnar eru við at gloypa tínum vraki. Tá rópar tú til Gud og sigur: „Eg havi syndað.“

Men hvat hendir? Tá ið aftur er blivið slætt, so hevur tú gloymt alt, sum hendi. Á, kæri vinur! Gud er ikki at spotta.

* * *

Brot úr talu frá 2017

Gott kvøld øll somul og gleðiligar páskir. Tað er mær ein stórur framíhjárættur at hava eitt orð her í kvøld, og eg vóni, at Harrin skal signa tað til hvønn einstakan av okkum.

Eg vil fegin lesa nøkur vers úr Rómbrævinum áttanda kapitli:

„Tí lóg lívsins Anda hevur í Kristi Jesusi loyst meg frá lóg syndarinnar og deyðans. Róm. 8.2

„í vón um, at skapningurin við skal verða loystur úr trældómi forgeingiligleikans til dýrdarfrælsi Guds barna. Vit vita jú, at allur skapningurin tilsamans suffar og hevur verkir líka til nú. Og ikki bert hann; eisini vit sjálv – sum hava frumgróður Andans – eisini vit suffa við okkum sjálvum, og stunda eftir sonarættinum – endurloysing likams okkara.“ Róm. 8.21-23

Orð Guds og aldarlangar royndir menniskjans vísa okkum týðiliga og greitt, at hesin heimur er ein táradalur og eitt deyðans tilhaldsstað.

Eg havi í hesum sambandi hugsað nógv um, hvussu mong av okkara kæru náðisystkjum hesa seinastu tíðina eru rakt av sjúku og líðing av ymiskum slagi, og hvussu bæði tey sjálv og familjur teirra fara ígjøgnum ómetaligar likamligar og sálarligar líðingar og pínu. Eg føli so hjartaliga við tykkum og biði Gud um at troysta tykkum og linna pínuna ella grøða sjúkuna, um so skuldi verið Hansara vilji.

Í náttúruni er ein lóg, sum ger seg galdandi innan øll økir og ger, at alt, ið skapt er, eldist, viknar, følnar, fúnar, rustar, forferst og við tíðini forgongur og doyr. Orð Guds kallar hesa lóg fyri lóg forgeingiligleikans, trældómur forgeingiligleikans. Vit uppliva hana øll somul hvønn dag.

Men boðskapurin endar ikki so dapur har, tí so sigur ápostulin, at vit: „stunda eftir sonarættinum – endurloysing likams okkara.” Hvussu letur hetta seg gera? Jú, Hann, Harrin Jesus, bar syndina og bannið á likami Sínum. Tí er tað, vit lesa í Opinberingini 22. kapitli, vers 3, at: „Einki bann skal vera longur.“

Hetta er dýrdin. Hetta er endurloysing likams okkara. Hetta er uppreisnin, og hetta er hin sæla vónin, sum vit tráa og stunda eftir.

Vinabond

„Jesus svaraði: „Sanniliga, sigi Eg tykkum: Eingin er, sum er farin frá húsi, brøðrum, systrum, móður, faðir, børnum ella jørð fyri Mína skuld og fyri evangeliums skuld, uttan hann skal fáa tað hundraðfalt aftur, …“ Markus 10.29-30

Myndin omanfyri er tikin í BWI floghavnini 14. desember 1985 (BWI stendur fyri Baltimore Washington International). Menninir á myndini eru – saman við konum og børnum – komnir at siga okkum farvæl. Vit høvdu nú í tvey ár bíðað eftir at fáa innfararloyvi til Indonesia, men har var einki komið. Og nú høvdu vit avgjørt at fara til Føroyar at halda jól. Um innfararloyvi at fara til Indonesia ikki kom innan ársskiftið, so fóru vit til Filipsoyggjarnar. Tað bleiv Filipsoyggjar, og har lendu vit 18. januar 1986.

Aftur til menninar á myndini. Nøvnini eru frá vinstru: Brian, kona hansara eitur Vicky; Frank, kona hansara var Joyce; og Jim, kona hansara eitur Barb. Orðtøkini 20.6 siga:

„Mong eru tey, sum rópa hart, hvør um kærleika sín; men hvør finnur trúfastan mann?“

Hetta vóru fólk, sum aftur og aftur høvdu prógvað, hvat tað er at vera trúføst vinfólk – serliga hesa tíðina, vit høvdu bíðað eftir innfararloyvi til Indonesia.

Ætlanin hevði verið at fara til Indonesia á sumri 1984, men so læsti Harrin dyrnar. Vit høvdu vónað, at tær fóru skjótt upp aftur, men so skuldi ikki verða, og nú vit vóru í floghavnini, hálvtannað ár seinni, vóru tær enn læstar.

Ben varð føddur 15. november 1984. Ætlanin hevði verið, at hann skuldi verða føddur í Indonesia, men so bleiv ikki. Hann varð føddur í Baltimore inn í umstøður, har alt var fyribils. At liva undir so óvissum umstøðum við trimum smáum børnum var ikki bara sum at siga tað. Tá kendist serliga gott at hava góðar vinir rundan um seg. Harrin gav okkum nógv góð vinfólk hesi árini, men hesi trý hjúnini, sum vit tosa um her, royndust okkum serliga væl. Hetta vóru fólk, sum brendu fyri at vera liðir í, at evangeliið fór út til endar jarðarinnar. Tað var verk Harrans, tað snúði seg um, ikki alt tað, sum flest onnur liva fyri.

Eitt, sum er serligt við myndini, nú mann hyggur at henni, er, at hetta var síðstu ferð, vit øll vóru saman. Næstu ferð, vit komu aftur, vóru Barb og Jim flutt. Og aftur nøkur fá ár seinni fluttu Vicky og Brian. Eftir amerikanskum málistokki fluttu Barb og Jim ikki so langt, bara til Pennsylvania. Tað var tó so mikið langt, at tað var langt ímillum, at vit sóu hvør annan. Vicky og Brian fluttu allan vegin til Kalifornia. Barb og Jim búgva nú í Florida, og Vicky og Brian í Wyoming. Vit hava hildið sambandið øll árini, og sjálvt um tað kann vera langt ímillum, at vit møtast, so er tað altíð gott og gevandi at vera  saman aftur.

Joyce og Frank vóru tey einastu, sum ikki fluttu burt; men tíverri mistu vit sambandið við tey. Nøkur ár eftir, at vit fluttu til Filipsoyggjar, vendi Frank bæði Harranum og familjuni bakið. Ómetaliga syrgiligt. Vit høvdu samband við Joyce nøkur ár eftir hetta, men so bleiv hon eisini burtur. Keðiligt – men kortini minnast vit við takksemi vinabandið, sum vit einaferð nutu saman.

Í Bíbliuni stendur nógv um vinabond, og hvussu týdningarmikil tey eru. Týdningurin gerst ikki minni, sum vit eldast.

Í Orðtøkunum stendur:

  • „Kom saman við vís, og tú verður vísur! Men vini dára, honum gongst illa.“ Orðt. 13.20
  • „Vinur elskar altíð, og bróðir verður føddur til hjálpar í neyð.“ Orðt. 17.17
  • „Manni við mongum vinum gongst illa; men vinur er, sum er trúgvari enn bróðir.“ Orðt. 18.24
  • „Olja og roykilsi gleða hjartað, og sama gera vinareymleiki og sannhjartað ráð.“ Orðt. 27.9

Job hevur eisini nógv at læra okkum um vinabond:

  • „Táið teir tríggir vinmenn Jobs fingu at frætta um alla hesa vanlukku, ið rámt hann hevði, komu teir, hvør úr heimstaði sínum, Elifaz Temanitur, Bildad Suhitur og Zofar Na’amatitur; og teir gjørdu av sín ámillum at fara til hansara og vísa honum samhug og ugga hann.“ Job 2.11
  • „Hin vónleysi átti at møtt kærleika hjá vini sínum, um hann so tíggjusinni er farin burtur frá at óttast hin Alvalda.“ Job 6.14
  • „Náði, vinir mínir, náði! Tí hond Guds hevur nomið meg.“ Job 19.21
  • „… hinar tríggjar vinir hansara, tí teir vitstu einki at svara og dømdu tó Job sekan.“ Job 32.3
  • „HARRIN vendi lagnu Jobs, táið hann bað fyri vinmonnum sínum; …“ Job 42.10

Og so eitt rend í Ápostlasøguna 27.3:

„Dagin eftir fóru vit inn á Sidon. Og Julius – sum vísti Paulusi vælvild – gav honum loyvi at fara til vinir sínar har og njóta gott av umsorgan teirra.“

Vit enda við Orðum Jesusar í Jóhannesi 15.14-15:

„Gera tit tað, sum Eg gevi tykkum boð um, eru tit vinir Mínir. Eg kalli tykkum ikki longur tænarar; tí tænarin veit ikki, hvat harri hansara ger; nei, tykkum havi Eg kallað vinir; tí alt tað, sum Eg havi hoyrt av Faðir Mínum, havi Eg kunngjørt tykkum.“

Gott at eiga góðar vinir og ikki minst Vinin, sum ber av øllum.

At tora at geva øðrum eitt skump – og tvær kvinnur, sum eita Joy

Tað er so lætt at steðga upp. Ótrúliga lætt. Tá er gott at hava havt fólk á leiðini, sum hava havt dirvi og vísdóm at givið okkum neyðugu skumpini.

Hugsaði at siga frá tveimum kvinnum, sum Harrin nýtti, júst tá ið Cathy og eg høvdu brúk fyri slíkum skumpum. Báðar eita Joy, og báðar eru knýttar at býnum Baltimore í USA. Onnur búði har eitt ár; hin hevur búð har alt lívið og býr har enn.

Tað, sum eg her sigi frá, fór fram fyri meira enn 40 árum síðan, men vit njóta ágóðan av tí enn.

Joy Cunningham

„og ikki geva uppat at koma saman hvør við annan – soleiðis sum siður er hjá summum – men áminna hvør annan, og tað so mikið meiri, sum tit síggja, at dagurin nærkast!“ Hebrearabrævið 10.25

Harrin nýtti Joy Cunningham at geva okkum eitt skump, tá ið tað kom til at ganga á møti.

Vit møttu Joy og manni hennara, Arthur, nakrar mánaðir eftir at Cathy og eg fluttu til Baltimore. Vit vóru grannar. Hetta var í 1980. Cathy og eg leitaðu eftir eini samkomu at ganga í. Men eftir at hava leitað í eina tíð, góvu vit so við og við uppat at leita – og at ganga á møti. Tað vardi tíbetur ikki so leingi, men var kortini ósunt.

Joy og Arthur vóru eini 20 ár eldri enn vit. Tey vóru kanadiarar, men búðu nú eitt ár í Baltimore, meðan Arthur fekk sær víðari útbúgving innan røntgenviðgerð.

Grundin til, at vit komu at kennast, var, at vit høvdu vitjað samkomuna, sum tey gingu í, og onkur í samkomuni hevði sett tey í samband við okkum. Samkoman var júst tann, sum vit høvdu leitað eftir, men onkursvegna fingu vit bara ikki upp í lag at fara aftur hagar.

Ein dagin sigur Joy við meg, at hon hevði lagt til merkis, at vit gingu ikki á møti. Hon segði, at hon bað fyri okkum. Hon visti, at Harrin hevði kallað okkum at fara út sum trúboðarar og var stúrin um tað, sum hon nú sá. Hon nevndi eisini, at hon og Arthur kendu, at ein orsøk til, at Harrin hevði leitt tey inn í lív okkara, var at eggja okkum til ikki at sleppa kallinum.

Vinabandið við Joy og Arthur fekk okkum so líðandi at síggja álvaran í tí ikki at ganga á møti. Og stutt áðrenn Heidi varð fødd í februar 1981, byrjaðu vit regluliga at koma í samkomuna, sum Joy og Arthur gingu í. Hetta hevur verið heimasamkoma okkara í USA líka síðan.

Vit vóru grannar í eitt ár. So fóru tey aftur til Kanada, og vit fóru til Pennsylvania. Tey fóru aftur til arbeiðið innan heilsuverkið, og vit fóru aftur til útbúgving okkara við New Tribes Mission. Tey búðu langt vesturi í Kanada, og vit búðu á eystursíðuni í USA. Hóast vit samskiftu regluliga, hittust vit ongantíð aftur; men slík fólk gloymir tú ikki.

Joy Warnken

„Lat eygu tíni hyggja beint fram, og eygnakøst tíni vera beint fram undan tær!“ Orðtøkini 4.25

Ivast ikki í myrkrinum um tað, sum Gud hevur víst tær í ljósinum. (William Carey)

Harrin nýtti Joy Warnken at geva okkum eitt skump, tá ið vit hugsaðu um at sleppa tankanum at fara út á trúboðanarmarkina.

Veruleikin er, at av teimum, sum seta sær fyri at fara út sum trúboðarar, eru tað fá, sum fara. Mangt kann koma á leiðina, men eg haldi, at ein stór orsøk er manglandi undirtøka. Manglandi skump kunnu vit eisini siga.

Eg gloymi ongantíð, hvussu góðan hug eg hevði bara at sleppa tankanum um at fara út. Tað tóktist mær láturligt at billa mær inn, at eg kundi megna nakað slíkt. Og so var tað eisini tað, at eg nú var familjumaður. Har vóru fleiri atlit at taka.

Joy og Cathy høvdu kenst í mong ár. Cathy kom til trúgv sum 16 ára gomul og kom nøkur ár seinni upp í bíbliubólkin hjá Joy.

Joy, sum var ógift og lærarinna, halgaði alla frítíð sína til ungdómin. Mong savnaðust hjá henni. Á myndini síggja vit Joy saman við nøkrum teirra. Hon er longst til høgru í øðrum rað. Cathy er nr. 3 frá vinstru í sama rað.

Eftir at Cathy og eg komu saman, kom hon eisini at hava ein týðandi lut í mínum lívi. Ein dagin nevndi eg við Joy, at eg helt, at tað var helst ikki ætlanin, at Cathy og eg skuldu fara út sum trúboðarar. Hon svaraði stutt og greitt, at tað var nakað tvætl. Eingin skuldi billa henni inn, at tað ikki var vilji Harrans við okkum. Og so varð einki meiri roks um tað. Joy hevur altíð stevnt móti málinum sjálv og væntað tað sama av øðrum.

Týdningurin av at halda á

Tað er gott at gera tað til eina meginreglu aldri at gevast, meðan tú ert mótfallin. Ætlar tú at skifta kós, bíða so, til tú hevur fingið mótið aftur.

Kanska sagt eitt sindur óstortsliga, men Skriftin hevur ikki nógv gott at siga um fólk, sum stungu í sekkin, tá ið mótbrekkan gjørdist tung.

Skulu vit megna at halda á, so tørvar okkum fólk í lívi okkara sum tær báðar Joy, fólk, sum duga at halda okkum til, og sum tora at geva okkum eitt skump.

Og so mugu vit eisini spyrja okkum sjálv, hvussu mong eru steðgað upp, tí vit ikki komu teimum til hjálpar og styðjaðu tey fram á leiðini? Álvarsamt. Tað er lætt at tosa um tey, sum gevast, men ikki so lætt at tosa við tey.

Vert at taka til eftirtektar.

Blídni – sæð í bakspeglinum og í Bíbliuni

Blídni í bakspeglinum

Blídni er týdningarmikið – ikki minst í samkomuhøpi. Tú minnist tað, bæði tá ið tað er jaligt, og tá ið tað er neiligt.

Eg fari ikki at festa meg við ta neiligu síðuna. Har havi eg helst svikið alt ov ofta sjálvur, kanska enntá uttan at hava givið mær far um tað.

Vit halda okkum til jaligu síðuna.

Hvør lívsælt er tað, meðan her vit fara
sum gestir gjøgnum heimsins myrku lond,
at savnast so við Harrans lítla skara
í bróðurfriði og í kærleiksond!

Ókent sálmaskald (V. Danielsen týddi úr norskum).

Tá ið eg fór at hugsa um evnið, komu mær í hug eini eldri hjún úr Baltimore. Baltimore er heimstaðurin hjá Cathy. Hjúnini itu Elsa Marie og Milton Loizeaux.

Vit hittu tey heilt afturi í 1980. Nógv vatn er runnið í havið síðan tá. Løgið, at júst tey komu mær í hug. Eg kundi nevnt mong onnur, bæði í Føroyum, Baltimore og aðrastaðni við. Eg haldi, at orsøkin til, at eg kom at hugsa um tey, er, at tey vóru har, júst tá ið okkum serliga tørvaði tað. Vit vóru jú júst flutt til Baltimore, og nógvar avbjóðingar stóðu fyri framman.

Baltimore økið er stórt, og vit búðu í so langt frá samkomuni, sum Cathy hevði verið knýtt at, áðrenn hon fór á skúlan hjá NTM. Vit valdu at finna onkra samkomu, sum var nærri við, har vit búðu. Fyrsta samkoman, sum vit vitjaðu, æt Loch Hill Chapel. Samkoman var lítil, og miðalaldurin var í so høgur. Tað var her, at vit møttu Elsa Marie og Milton Loizeaux.

Eftirnavnið Loizeaux er franskt og trupult at úttala, men eg kendist við tað beinanvegin. Tað var navnið á einum stórum kristnum bókaforlagi „The Loizeaux Brothers“. Eg spurdi, um tað var sama eftirnavn, og jú, so var. Loizeaux brøðurnir vóru abbabeiggjar Milton Loizeaux.

Vit vóru nógv saman tær næstu vikurnar.

Familjan var stór og nær knýtt. Hugaligt at møta slíkum familjum. Systir Milton og maður hennara vóru trúboðarar í Afrika og vóru júst tá heima í farloyvi. Eisini sera fitt og fyrikomandi fólk.

Hóast vit kendu okkum væl millum teirra, so kendu vit tó, at okkum tørvaði eina samkomu, har miðalaldurin ikki var so høgur, har tað vóru fleiri fólk á okkara egna aldri. Eg minnist, hvussu keddur eg var at skula siga Milton, at vit komu helst ikki at ganga í teirra samkomu. Men tað var eingin trupulleiki. Tey skiltu okkum væl og vóru júst líka fitt og blíð hóast tað. Vit møttust ikki so ofta eftir hetta, men tá ið vit møttust, vóru tey altíð somu fittu, blíðu fólkini.

Milton Loizeaux var knýttur at einum bíbliuskúla í Baltimore. Skúlin æt Baltimore School of the Bible. Hetta var ein kvøldskúli, har tilkomin fólk kundu fáa miðvísa bíbliuundirvísing uttan at noyðast at gevast við teirra dagliga yrki. Seinni skilti eg, at hann var ein av teimum leiðandi á skúlanum. Eg visti ikki fyrr enn seinni, hvussu væl kendur bæði skúlin og Milton vóru í øllum Baltimore umráðnum. Eg visti heldur ikki, at Loizeaux navnið var væl kent innan vinnulívið í Baltimore. Millum annað var pápi Milton ein av stigtakarunum, tá ið „Baltimore Gas and Electric“ á sinni varð stovnað. BGE veitir el til Baltimore og alt økið har rundanum. Har búgva væl meira enn ein millión fólk. Kanska ikki so løgið, at eg ikki visti um alt hetta fyrr enn seinni. Milton tosaði ikki um seg sjálvan. Tað snúði seg um hini.

So spola vit 17 ár fram og koma til 1997. Vit eru í farloyvi og eru boðin til eina trúboðarastevnu hjá áðurnevnda bíbliuskúlanum í Baltimore. Tá ið eg komi inn, síggi eg Milton og fari yvir at heilsa upp á hann. Hann kendi meg ikki. Sonurin segði, at pápin hevði fingið minnissvinn (demens). Nøkur ár seinni flutti hann heim í dýrdina.

Jú, mong ár eru liðin, men blíðskapin minnast vit enn. Hann situr eftir – nógv longur enn vit ána.

Blídni í Bíbliuni

„Brøðurnir har – sum høvdu frætt um okkum – komu ímóti okkum … Táið Paulus fekk at síggja teir, takkaði hann Gudi og fekk mót av nýggjum.“ Ápostlasøgan 28.15

„Og eg veit, at táið eg komi til tykkara, skal eg koma við signing Kristusar í fullum máli.“ Rómbrævið 15.29

„Fólkið á oynni vísti okkum óvanligan menniskjakærleika; tey kyndu bál og tóku sær av okkum øllum, við tað at nú var farið at regna, og kalt var.“ Ápostlasøgan 28.2

At vísa blíðskap er at geva fólki mót av nýggjum (Áp. 28.15). Tað er at koma við signing Kristusar í fullum máli (Róm. 15.29). Tað er at vísa teimum óvanligan menniskjakærleika (Áp. 28.2).

Onkur hevur sagt tað soleiðis:

„Minst til, at øll, tú møtir, stríðast við okkurt. Blídni lættir teimum um byrðuna.“

Demas fór frá mær, tí hann fekk kærleika til heimin

„Tí Demas fór frá mær, av tí at hann fekk kærleika til heimin, ið nú er, og fór til Tessalonika …“ Seinna Timoteusbræv 4.10

Demas man vera ein av kendastu samverkamonnum Paulusar. Tíverri var tað ikki fyri tað góða, sum hann hevði gjørt, men tí hann fekk kærleika til heimin og rýmdi.

Demas og hetjurnar

„Epafras, sum saman við mær er fangi í Kristi Jesusi, letur heilsa tær, somuleiðis Markus, Aristarkus, Demas, Lukas – ið gera sama verk sum eg.“ Filemon 23-24

„Lukas, læknin, hin elskaði, og Demas lata heilsa tykkum.“ Kolossebrævið 4.14

Fyrstu ferð, vit møta Demasi, er í Filemonbrævinum og í Kolossebrævinum. Paulus situr fangi í Róm, og Demas, Epafras, Markus, Aristarkus og Lukas eru hjá honum.

Menninir, sum eru nevndir saman við Demasi, eru allir sannar Andans hetjur. Tú fært kensluna av, at Demas stóð einki aftan fyri hinar. Allir vóru menn, sum tordu at standa á Harrans síðu.

Demas er nevndur saman við Lukasi í báðum brøvunum – Filemonbrævinum og Kolossebrævinum. Hetta kundi bent á, at teir vóru nær knýttir hvør at øðrum. Áhugavert er, at í Seinna Timoteusbrævi – beint eftir at Paulus hevur sagt, at Demas var farin frá honum – sigur Paulus, at  eingin var hjá honum uttan Lukas (2. Tim. 4.11). Tað átti at verið Lukas og Demas, men Demas var rýmdur.

Demas og heimurin

Paulus sat tvær ferðir fangi í Róm. Tað, sum vit lesa um Demas í Kolossebrævinum og Filemonbrævinum, er í sambandi við fyrru fongslingina. Tað, sum vit lesa um Demas í Seinna Timoteusbrævi, er í sambandi við ta seinnu fongslingina. Líkt er til, at hann er rýmdur nakað eftir, at Paulus er settur fastur.

Fór frá mær

„Tí Demas fór frá mær …“ Seinna Timoteusbræv 4.10

Orðingin, sum er umsett fór frá mær, kemur tvær ferðir fyri í fjórða kapitli í Timoteusbrævinum. Ta fyrru ferðina í 10. versi – sí omanfyri – og seinnu ferðina í 16. versi, har tað er umsett „sviku meg“.

„Fyrstu ferð eg vardi meg, kom eingin mær til hjálpar, nei, øll sviku meg …“

At rýma, so sum Demas gjørdi, er tað sama sum at svíkja. Í 16. versi eru tað øll, ið svíkja. Vit vita ikki, hvørji hesi „øll“ eru, ella hví tey sviku hann, men í 10. versi kenna vit svíkjaran, tað var Demas. Demas var ein maður, sum Paulus skuldi havt kunnað litið á, men nei. Slíkt kenst beiskt.

„Tí ikki er tað fíggindi, ið háðar meg – tað kundi eg borið; ikki er tað óvinur mín, ið ger seg stóran móti mær – honum kundi eg krógvað meg fyri; nei, tað er tú, tú, ið vart javnlíki mín, vinur og kunningur mín, tú, ið livdi saman við mær í søtari samveru, gekst saman við mær til hús Guds í hinum glaða hátíðarskara.“ Sálmur 55.13-15

Vit síggja eisini hasa orðingina fór frá ella sveik í Hebrearabrævinum 10.25:

„og ikki geva uppat at koma saman hvør við annan – soleiðis sum siður er hjá summum – men áminna hvør annan, og tað so mikið meiri, sum tit síggja, at dagurin nærkast!“

Her er tað umsett „at geva uppat“. Bæði áhugavert og álvarsamt. At halda uppat at koma saman er at svíkja. Tað var hetta, Demas gjørdi seg sekan í. Og tað er skrivað okkum til lærdóm (Róm. 15.4).

Fekk kærleika til heimin

Kærleikin til heimin dró hann burtur frá Paulusi. Eitt, sum er so ræðandi her, er, at tað er væl møguligt, at Demas sjálvur einki skeivt sá í tí, sum hann gjørdi. Møguliga kundi hann geva fleiri skilagóðar grundir fyri, hví tað var rætt av honum at rýma frá Paulusi og fara til Tessalonika. Kanska helt hann seg tæna Gudi við tí, sum hann gjørdi – segði kanska, at tað var serligur tørvur fyri honum í Tessalonika. Kanska. Og tó – og hetta er tað álvarsama – so skrivaði Paulus, leiddur av Heilaga Andanum:

„Tí Demas fór frá mær, av tí at hann fekk kærleika til heimin, ið nú er, og fór til Tessalonika …“ Seinna Timoteusbræv 4.10

Jóhannes ápostul tvætlaði ikki, tá ið hann skrivaði:

„Elskið ikki heimin, ei heldur tað, sum í heiminum er! Um onkur elskar heimin, er kærleiki Faðirsins ikki í honum. Tí alt, sum í heiminum er – lystur holdsins, lystur eygnanna og stoltleiki lívsins – er ikki av Faðirinum, men av heiminum. Og heimurin forgongur, og lystur hansara; men tann, ið ger vilja Guds, verður í allar ævir.“ Fyrsta bræv Jóhannesar 2.15-17

Onesiforus – Hann skammaðist ikki við leinkjur mínar

„Harrin vísi húsi Onesiforusar miskunn! …“ Seinna Timoteusbræv 1.16

„Heilsa … húsi Onesiforusar!“ Seinna Timoteusbræv 4.19

Navnið Onesiforus merkir „hann, ið kemur við tí, ið hent er“. Navnið minnir um navnið Onesimus, trælin, sum vit lesa um í Filemonbrævinum. Onesimus merkir „hentur“.

Vit møta Onesiforusi bara tvær ferðir í Skriftini – báðu ferð í Seinna Timoteusbrævi – eina ferð í fyrsta kapitli og eina ferð í síðsta kapitli.

Onesiforus og miskunn Harrans

Harrin vísi húsi Onesiforusar miskunn! … Harrin gevi honum at finna miskunn hjá Harranum hin dag!“ Seinna Timoteusbræv 1.16 og 18

Við orðinum „miskunn“  meinar Paulus við lønina, sum Harrin fer at veita trúføstu Sínum „hin dag“. Sanniliga áhugavert, at enntá løn okkara verður eitt úrslit av miskunn Harrans.

Paulus og miskunn Onesiforusar

Onesiforus var úr Efesus. Paulus hevði sjálvur virkað har í trý ár. Hann fór haðani um ár 56. Nú hann skrivar Seinna Timoteusbræv er tað eini tíggju ár, síðan hann var har. Sambandið millum Paulus og tey í Efesus var sera gott fyrstu mongu árini, eftir at Paulus fór haðani, men so er eitt ella annað hent, og Paulus skrivar í Seinna brævinum til Timoteus, at:

„Tú veitst hetta, at øll tey í Asia hava vent sær frá mær; millum teirra eru Fýgelus og Hermogenes.“ Seinna Timoteusbræv 1.15

Har er Efesus íroknað. Býurin var jú ein av størstu býunum í Asia. Onkrir sólglottar vóru tó. Timoteus var har, og hann hevði sjálvandi ikki vent honum bakið og heldur ikki Onesiforus og hús hansara.

Hann hevur mangan styrkt meg – v. 16

Gott at hava Onesiforusar í lívi okkara, fólk, sum styrkja okkum, tá ið gøtan gerst tung, veðrið ringt og vinirnar fáir. Tað var ikki bara eina ferð ella tvær ferðir, at Onesiforus hevði gjørt tað, nei, Paulus sigur, at Onesiforus hevði mangan styrkt hann. Vit taka tað at merkja, at hann hevði styrkt Paulus bæði í Efesus og í Róm.

Hann hevur ikki skammast við leinkjur mínar – v. 16

Skammast. Hetta er triðju ferð – her í fyrsta kapitli – at vit síggja tað orðið (1.8, 12 og 16). At Onesiforus ikki skammaðist við leinkjur Paulusar, merkir, at hann tordi at leita hann upp, og at gera tað var ikki bara bara. Tú kundi lættliga sjálvur koma undir illgruna.

Sjálvur sá Paulus leinkjur sínar sum ein heiður (Ef. 6.20). Eg haldi ikki, at vit fara skeiv, um vit siga tað sama um Onesiforus.

Hann hevur gjørt sær nógvan ómak at leita eftir mær og fann meg – v. 17

Onkur hevur lýst hendingina soleiðis:

„Mitt í stórari fjøld, har fólkið streymar aftur og fram, síggja vit ein, hvørs andlit lýsir av miðvísi – ein mann við greiðari ætlan. Hann er fremmandur og ókendur. Hann vendir sær til fleiri og fregnast, bankar upp á nógvar dyr, fylgir ávísingum og lurtar eftir ávaringum, men gevst ikki, til hann kemur til eitt myrkt fangahol. Hann boyggir seg og rópar niður í holið. Kenda rødd Paulusar svarar honum. Tað tekur manninum eina løtu at venja seg til myrkrið, men so sær hann vin sín leinkjaðan til rómverskan hermann.“

Mong høvdu mist mótið, men Onesiforus var øðrvísi, hann tordi og helt á.

Hvussu nógva tænastu hann gjørdi í Efesus, veitst tú best – v. 18

„… eg bardist við vill dýr í Efesus, …“ Fyrra Korintbræv 15.32

„Men í Efesus ætli eg at steðga líka til hvítusunnu. Tí dyr eru latnar mær upp, víðar og fullar av arbeiði – og nógvir eru mótstøðumenninir.“ Fyrra Korintbræv 16.8-9

Umstøðurnar í Efesus vóru ofta buldraligar, ein dirvisloysingur hevði goymt seg, men ikki Onesiforus.

Paulus heilsar húsi Onesiforusar

Orsøkin til, at Paulus heilsar húsi Onesiforusar, er, at Onesiforus var ikki heima, tá ið Timoteus, staddur í Efesus, fekk brævið. Hann var ikki heima, tí hann var farin til Róm at leita upp Paulus.

Paulus heilsar teimum, tí tey og Onesiforus vóru eitt og sama lið. Onesiforus hevði ikki verið Paulusi slíkur stuðul, um ikki hús hansara var trygga borg og akker hansara.

„… Men eg og hús mítt, vit skulu tæna HARRANUM!“

Arkippus – sum stríðir saman við okkum

Navnið Arkippus kemur tvær ferðir fyri í Skriftini – í brævi Paulusar til samkomuna í Kolosse og í brævi Paulusar til Filemon. Filemon búði í Kolosse, og tað vil siga, at bæði brøvini vórðu send til Kolosse. Vit skilja tí, at Arkippus í Kolossebrævinum og Arkippus í brævinum til Filemon er sami persónur.

Arkippus í Filemonbrævinum

„… – til Filemon, elskaða vin okkara, sum arbeiðir saman við okkum, Appiu, systur okkara, Arkippus, sum stríðir saman við okkum, …“ Filemonbrævið 1-2

At Paulus nevnir tey trý Filemon, Appiu og Arkippus saman, kundi bent á, at Filemon og Appia vóru hjún, og at Arkippus var sonur teirra.

Latið okkum hyggja nærri at tí, sum Paulus skrivar um Arkippus (Filemon 2):

„… Arkippus, sum stríðir saman við okkum, …“

Hann stríðir …

At Arkippus stríddist, merkir, at hann legði nógva orku í tað, sum hann gjørdi.

Tað liggur eisini í orðinum, at har var mótstøða. Skal mótstøðan ikki verða við yvirlutan, mugu vit hava fólk sum Arkippus, fólk sum ikki ræðast at leggja nógv fyri.

Orðið stríð kemur tríggjar ferðir fyri í Kolossebrævinum:

  • 1.29: „… stríðið við kraft Hansara, …“
  • 2.1:    „… nógv stríð …“
  • 4.12: „… stríðir fyri tykkum í bønum sínum, …“

Hann stríðir saman …

Arkippus skilti týdningin av at arbeiða saman við øðrum. Har var eingin sjálvdráttur.

Orðið „saman“ kemur tríggjar ferðir fyri í Filemonbrævinum:

  • 1:       „… Filemon, … sum arbeiðir saman við okkum,“
  • 2:       „… Arkippus, sum stríðir saman við okkum, …“
  • 23:    „Epafras, sum saman við mær er fangi …

Hann stríðir saman við okkum …

At hann stríddist saman við Paulusi og fólki hansara, merkir, at hann stríddist saman við teimum røttu fólkunum. Tað er eingin sjálvfylgja.

„Skammast tí ikki við vitnisburðin um Harra okkara ella við meg, …“ Seinna Timoteusbræv 1.8

Arkippus í Kolossebrævinum

„Heilsið brøðrunum í Laodikea, somuleiðis Nymfu og samkomuni í húsi hennara! Táið hetta bræv er lisið upp hjá tykkum, síggið tá til, at tað eisini verður lisið upp í samkomuni í Laodikea, og at eisini tit fáa lisið brævið úr Laodikea! Sigið við Arkippus: „Akta eftir tænastuni, tú hevur fingið í Harranum, at tú fullførir hana!““ Kolossebrævið 4.15-17

Tað, at Arkippus er nevndur júst eftir, at Paulus hevur nevnt samkomuna í Laodikea, kundi bent á, at hann, sjálvt um hann kom úr Kolosse,  tænti ella virkaði í samkomuni í Laodikea.

„Sigið við Arkippus: „Akta eftir tænastuni, tú hevur fingið í Harranum, at tú fullførir hana!““ Kolossebrævið 4.17

Sigið við Arkippus …

Vit høvdu møguliga hildið, at skilabetri hevði verið, um Paulus skrivaði hetta persónliga til Arkippus. Eingin orsøk at blanda alla samkomuna uppí. Men tað, sum Paulus ger her, er í samljóði við tað, sum hann sigur í 16. versi í triðja kapitli:

„Latið orð Kristusar búgva ríkliga millum tykkara, so tit í øllum vísdómi læra og áminna hvørt annað …“ Kolossebrævið 3.16

Býr orð Kristusar veruliga í okkum, fara vit at læra og áminna hvørt annað. Vit fara ikki at lata onkran „Paulus“ taka sær av tí.

Akta eftir …

Orðini „akta eftir“ eru umsett til „síggið til“ í áttanda versi í øðrum kapitli:

„Síggið til, at eingin er, sum ger tykkum til rán við vísdómi heimsins og fáfongdarvillu, …“ Kolossebrævið 2.8

Í Kolossebrævinum 2.8 snýr tað seg um skeiva læru, í Kolossebrævinum 4.17 snýr tað seg um rætta tænastu. Sama orðið síggja vit í Markusi 13.33. Har er tað saman við orðunum „vakið og biðið“. Tænasta okkara krevur árvakni.

Akta eftir tænastuni …

Vit vita ikki, hvør tænastan er, sum Paulus sipar til. Vit kundu ímyndað okkum, at hon hevur havt okkurt við hirðatænastu ella læru at gera, men vit vita ikki. Paulus skrivar í Fyrra Korintbrævi 12.5 um tænasturnar, at tær eru ymiskar. Tað er týdningarmikið, tí uttan mun til, hvør tænasta okkara er, so er áminningin til okkara tann sama: „Akta eftir tænastuni, …“

… tú hevur fingið í Harranum, …

Orðið á frummálinum, sum er umsett „hevur fingið“, kemur tvær ferðir fyri í Kolossebrævinum – her og í sætta versi í øðrum kapitli. Har er tað umsett „tikið ímóti“.

„Eins og tit tí hava tikið ímóti Kristi Jesusi, Harranum, livið soleiðis í Honum,“ Kolossebrævið 2.6

Trúgvandi hava bæði tikið ímóti Kristusi og einari tænastu.

… at tú fullførir hana!

Tað, sum liggur í orðinum at fullføra, er at fylla. At fullføra tænastuna hevur við sær, at vit áhaldandi lata okkum fylla. Trupult er at tæna Harranum, tá ið „tangin er tómur“.

Orðið, sum er umsett „fullførir“, kemur – umframt í versinum, sum vit hyggja at – fýra ferðir fyri í Kolossebrævinum. Vit enda við at endurgeva brotini (undirstrikingin er mín):

  • 1.9:    „… fyllast við kunnskapi um vilja Hansara í øllum vísdómi og andaligum viti“
  • 1.25: „… Til fulnar at kunngera orð Guds,“
  • 2.10: „… fylt í Honum, sum er høvd als valds og harradømis.“
  • 4.12: „… at tit skulu standa fullkomin og fullvís í øllum vilja Guds.“