Posts

Støða og standur

/in /by

„Lovaður veri Gud og Faðir Harra okkara Jesu Krists, Hann, sum hevur signað okkum við allari andaligari signing, í hinum himmalska, í Kristusi,“ Efesusbrævið 1.3

„Lovaður veri Gud og Faðir Harra okkara Jesu Krists, sum eftir stóru miskunn Síni hevur endurføtt okkum til livandi vón við uppreisn Jesu Krists frá hinum deyðu

– til óforgeingiligan, ódálkaðan og ófølnandi arv, sum tykkum er goymdur í Himlunum,“ Fyrra bræv Pæturs 1.3-4

Eg var í einum fátækrabýlingi í Manila, umgirdur av fátækdømi so ræðuligum, at tú skalt hava sæð tað fyri at trúgva tí. Allir føroyingar eru millióningar í eygum teirra, sum búgva undir slíkum umstøðum. Av einari ella aðrari orsøk hevði eg ikki eitt reytt oyra uppi á mær, og tankin kom til mín: „Løgið, beint nú eri eg líka fátækur sum fátækasta menniskja rundan um meg.“ Sjálvandi var eg ikki tað. Vit rokna jú ikki, hvussu rík ella fátæk, vit eru, í ljósinum av, hvussu nógvar pengar, vit hava í lummanum. Sjálvandi ikki – og tó, andaliga, er hatta ikki júst tað, vit ofta gera? 

Tað, vit hava standandi inni 

Paulus sigur, at vit eru signað við øll andaligum signingum. Og Pætur sigur um arv okkara, at hann er óforgeingiligur, ódálkaður og ófølnandi. Her ber ikki til at fara á húsagang. Havi hoyrt onkran sagt, at Gud hevur sett okkum so høgt, at einasti mátin, hann hevði kunnað sett okkum hægri, hevði verið við at innlimað okkum í tríeindina, og tað ber jú ikki til. Við øðrum orðum – tað ber Honum ikki til at seta okkum hægri og díkja okkum undir við meira signingum, enn Hann longur hevur.

Tað, sum ofta ger tað torført hjá okkum at virðismeta hetta, er, at signingarnar ella arvurin, vit her tosa um, eru andaligar, ikki tímiligar. Vit duga ikki á at skyna, hvar størra virðið er. Tað er, sum tá ið eitt lítið barn velur sleikipinnin heldur enn Visakortið við óavmarkaðari upphædd.

Ein kendur bíbliulærari, sum æt Lewis Sperry Chafer, segði: „Í náði Síni bjóðar Gud okkum signingar, sum aldri kunnu broytast, og sum eru til øll. Tað ber ikki til at mála, hvussu stórar hesar signingarnar eru, tí tær eru í tráð við tað, sum eingin minni enn Gud sjálvur – Hann, sum jú er óavmarkaður, vil í ómálda kærleika Sínum geva okkum.

Aftur til handa dagin í fátækrabýlinginum í Manila. At eg ongar pengar hevði uppi á mær, merkti ikki, at eg var líka fátækur, sum tey rundan um meg. Tað er tað sama við okkum. Hoyra vit Kristusi til, kunnu vit ikki vera fátæk, sama hvussu umstøðurnar síggja út.

Tað, vit hava uppi á okkum

Eitt er at siga, at vit eru signað við allari andaligari signing, annað er at føra tað út í lívið. Trý orð í Rómbrævinum 6. kapitli, haldi eg, kunnu hjálpa okkum at liva tað, vit hava fingið.

Orðini eru: at vita (vers 6), at rokna (vers 11) og at bjóða fram (vers 13). Harrin vil, at vit skulu vita, hvør støða okkara er í Kristusi. Hann vil, at vit skulu rokna við henni sum einum veruleika. Og Hann vil, at vit í ljósinum av tí, bjóða Gud fram likam okkara sum vápn rættvísinnar. Við øðrum orðum – vit kunna taka andaligu signingar okkara við okkum út í lívið, tá ið vit vita, hvør støða okkara er, roknað í ljósinum av hesum veruleikanum og bjóða Gudi likam okkara. Hetta er at liva í ljósinum av, at vit eru signað við allari andaligari signing í hinum himmalska.

Ikki at liva í ljósinum av, hvørji vit eru, merkir ikki, at vit missa signingarnar, vit fáa bara ikki notið tær. Vit hava tær ikki uppi á okkum, um mann so kann siga. 

Vit kunna taka burturvilsta sonin sum dømi. Uttan mun til, hvussu leingi hann var millum svínini, so bleiv hann ongantíð eitt svín. 

Onkur hevur sagt: Sonurin bleiv ongantíð eitt svín, um hann ikki kom heim, men gøðingarkálvurin hevði blivið ein kúgv. Og sonurin hevði ongantíð notið slaktaða gøðingarkálvin saman við sínum heima.

Sorg, føsta og bøn leiða til umvending

/in /by

„Minst orðið, ið Tú gavst tænara Tínum Mósesi, táið Tú segði: „Eru tit trúleys, skal Eg spjaða tykkum millum fólkini;

men venda tit við til Mín og halda boð Míni og gera eftir teimum, skal Eg, um so hini burtriknu tykkara eru við enda himmalsins, savna tey haðani og lata tey koma til staðið, ið Eg havi útvalt, navni Mínum til bústað“!“ Nehemias 1,8-9

Í hesi bøn síni minnir Nehemias Gud á Orð Sítt. Ikki tí, at Gud hevur gloymt Síni lyfti, men Honum líkar, at tænari Hansara Nehemias minnist og kennist við Orðið. Hendan bønin hjá Nehemiasi er kend. Tá ið tú lesur hana, kennist hon koma djúpt úr hjartadýpinum hjá profetinum. Hann hevur eina neyð. Ikki eina neyð um seg sjálvan og sín egna tørv, nei eina neyð fyri fólki Guds.

Nehemias er staddur í borgini Susan. Hann er í útlegd eins og stórur partur av fólkinum. Hann hoyrir um ringa standin í Jerusalem, har múrarnir eru niðurbrotnir og portrini brend upp. Jerusalem stendur verjuleysur. Hetta fær Nehemias í sorg, bøn og føstu. Hann sigur sjálvur (Neh. 1,4):

„Táið eg hevði frætt hesi tíðindi, sat eg og græt og syrgdi fleiri dagar; eg fastaði og bað fyri ásjón Guds Himmalsins.“

Fólk Guds var burturvilst. Tey høvdu verið trúleys, og avleiðingarnar vórðu, at tey vóru spjadd ímillum fólkasløgini. Tey vóru púra verjuleys og latin yvir til fíggindan. Múrarnir um Jerusalem vóru í knúsi, og portrini vóru brend upp. Her var eingin verja móti fíggindaálopum. Fíggindin kundi frítt ganga inn í staðin.

Men tey vistu jú frammanundan, at soleiðis fór at ganga teimum. Gud hevði longu sagt við Móses (Neh. 1,8):

„Eru tit trúleys, skal Eg spjaða tykkum millum fólkini; …“

Tey vistu, at trúloysi móti Honum førdi til undirgang.

Men onkur er, sum vaknar. Langt burtur er ein maður, sum frættir tíðindi um Jerusalem. Hetta er Nehemias. Hann hoyrir um ringu støðuna, ferðast til Jerusalem og minnir Gud á Síni lyfti. Í sorg síni fer Hann í bøn og føstu. Hesi trý lyklaorðini leiða til umvending.

Nehemias fer til Jerusalem at byggja múrarnar uppaftur. Hann ger tað saman við leivdini, sum býr har. Teir halda áfram, sjálvt um har er nógv mótstøða. Múrarnir verða bygdir, og ein dag standa teir lidnir. Fólkið vendir heimaftur.

Nú stígur Ezra fram við lógbókini, tað er Mósebókunum. – Tá ið eg lesi hetta, fái eg kensluna av, at hendan lógbók er púra gloymd av fólkinum, liggur støvut millum leivdirnar í Jerusalem -. Men tann lógkøni Ezra tekur hana fram fyri fólkið, opnar hana og útleggur hana fyri monnum og kvinnum, so øll skilja. Hann lesur ikki bara okkurt brotið, nei hann lesur hana úr enda í annan frá sólarrisi til sólsetur. Fólkið kemur í sorg um sína synd og vanrøkt, og tey venda við aftur til Orðið. 

Hetta er ein ótrúliga vøkur søga. Og ikki bara ein vøkur søga, hetta er ein sannleiki úr Orðinum, sum er viðkomandi fyri okkum í dag.

Hvar eru vit stødd? Eru vit spjadd og hava vent okkum hvør sín veg? Hava vit gloymt at viðlíkahildið múrin og portrini, so avleiðingin er, at fíggindin hevur sníkt seg inn og tikið yvir?

Bíblian áleggur okkum at byggja hervirki. Ein verjugarð um tankar okkara. Fíggindin vil altíð sáa óbíbilskar tankar í okkum. Men vit mugu vera vakin móti svikaálopum Djevulsins (Ef. 6,11) og til eina og hvørja tíð royna andarnar, um teir eru frá Gudi (1. Jóh. 4,1).

Hugsi serliga í hesum humanistiska ráki, vit reika í. Nógvir tankar í heiminum líkjast bíbilskum tonkum. Men hyggja vit nærri athesum tonkum, snúgva teir seg altíð uttan um krossin, eyðmjúkleika, angur og fyrigeving. Tankarnir snúgva seg altíð um menniskjað sum nakað upphevjað og sentralt, ikki sum ein undirgivnan skapning. Tankar okkara mugu endurnýggjast allatíðina, tí vit verða altíð ávirkað av, hvussu heimurin hugsar.

Vit mugu byggja múr. Tað er ein áhaldandi gongd. Og vit mugu minna Gud á lyftið, at um vit venda við aftur til Hansara, so hevur Hann lovað at savna okkum. Hetta verður eitt fólk í einleika og sannleika.

 „Hyggið, hvussu gott og lívsælt tað er, at brøður búgva í einleika!“ Sálmur 133,1

Levitaárini – 25 til 50

/in , /by

„Tú skalt seta Levitarnar til at standa fyri vitnisburðartabernaklinum og øllum amboðunum í tí og øllum, ið til tað hoyrir; teir skulu bera tabernaklið og øll amboðini í tí …“ (4. Mós. 1.50)

„HARRIN talaði framvegis við Móses og segði:

„Hetta er lógin, ið geldur viðvíkjandi Levitunum: Tann, ið er 25 ár ella eldri, skal koma og gera tænastu við at arbeiða við samkomutjaldið.

Men táið Leviturin verður 50 ár, skal hann geva uppat at gera tænastu og ikki arbeiða longur;

hann kann ganga brøðrum sínum til handa í samkomutjaldinum og akta eftir tí, ið har er at akta eftir …““ (4. Mós. 8.23-26)

BÚNIR OG ORKAÐU UPPGÁVUNA

Tað vóru levitarnir, sum skuldu bera tabernaklið og alt, sum har til hoyrdi. Vit kundu sagt, at ábyrgdin hvíldi á herðum teirra. Áhugavert er, at levitarnir kundu ikki byrja at gera hetta, fyrr enn teir vóru 25, og at teir máttu gevast, tá ið teir vóru 50. At teir skuldu vera 25, merkir, at teir máttu vera búnir til uppgávuna. Og at teir skuldu gevast, tá ið teir vóru 50, merkir, at teir máttu orka uppgávuna. Tabernaklið, og alt sum til tað hoyrdi, var heilagt – tað kravdi menn, sum vóru búnir. Og tað var tungt – tað kravdi menn, sum orkaðu. 

Levitarnir og tabernaklið hoyrdu til Gamla Testamenti. Í Nýggja Testamenti er einki aldursmark, fyri nær vit kunna byrja, ella nær vit skulugevast. Samkomurnar høvdu verið illa fyri, var tað ikki fyri alt tað, tey gera, sum eru undir 25 og yvir 50. 

MEGINREGLA AT HAVA Í HUGA

Tá ið tað er sagt, so er tað møguliga ein meginregla her, sum vit høvdu gjørt væl í at havt meira í huga: Tað eiga fyrst og fremst at vera tey, sum eru búgvin og enn orka væl, sum eiga at bera tær tyngstu byrðarnar og standa við størstu ábyrgdini. Sum longu sagt, tað er einki í Nýggja Testamenti, sum sigur nakað um aldursmark, hvørki uppeftir ella niðureftir. Eg haldi bara, at hatta við aldursmarkinum hjá levitunum er ein góð meginregla at halda okkum til.

Eg havi hoyrt onkran samanborið lívið við fýra ársfjórðingar. Í tí fyrsta eru vit lærlingar, í tí næsta framleiðarar, í tí triðja leiðarar og í tí fjórða vegleiðarar. Hatta er málað við nokk so grovum strokum og er heldur ikki júst tað sama, sum Skriftin sigur um levitarnar, men har eru nakrir felagsnevnarar. Sum oftast riggar tað best, halda vit okkum til ársfjórðingin, sum lív okkara er í.

Tvær hendingar í sambandi við Dávid, koma mær í huga.

IKKI BÚGVIN TIL UPPGÁVUNA

Tann fyrra er um, tá ið Ahima’az vildi sleppa at siga Dávidi, at Absalom var deyður (2. Sám. 18.19-33). Hann helt seg vera rætta mannin, tí hann rann so skjótt, men Jóab var ikki samdur og segði (vers 20):

„Ikki verður tú í dag maður við gleðiboðum! Tú kanst koma við gleðiboðum ein annan dag, men í dag hevði tú ongum gleðiboðum komið við, við tað at sonur kong er deyður.“

 Ahima’az var ikki nóg búgvin til tað, sum hann vildi sleppa at gera, og Jóab segði:

„Ikki … í dag … ein annan dag …“

Ahima´az trúttaði sítt ígjøgnum, fór, og tað varð, sum Jóab hevði sagt. Ahima´az megnaði ikki uppgávuna.

Mong okkara hava gjørt sama feilin. Betri var, um vit høvdu lurtað.

ORKAÐI IKKI UPPGÁVUNA

Hin hendingin er í sambandi við síðstu ferðina, Dávid fór í bardaga (2. Sám. 21.15-17). Hann gjørdist móður, og tað var um reppið, at ein filistari gjørdi enda á honum. Menn hansara søgdu við hann (vers 17):

„… Tú mást ikki koma í hernað við okkum uppaftur, tí so sløkkir tú ljós Ísraels!“

Dávid hevði enn nógv at geva, men ikki úti á vígvøllinum. Hevði hann ikki lurtað eftir monnum sínum, hevði hann sløkt ljós Ísraels. Kanska er hatta júst tað, sum alt ov ofta hendir.

BERIÐ BYRÐARNAR Í LEVITAÁRUNUM

Týdningarmikið er, at tey yngru skilja, hvussu nógv tey enn hava at læra. Og týdningarmikið er, at tey eldru skilja, nær tíð er at lova øðrum framat. Og so tað týdningarmiklasta, at tey í levitaárunum skilja týdningin í at trína fram og bera byrðarnar og ikki bíða, til tey eru ov gomul. 

LÆRIÐ TEY UNGU OG VIRÐIÐ TEY ELDRU

Sameint við hetta er eisini týdningarmikið, at báðir partar skilja ábyrgd sína hvør fyri øðrum. Viðvíkjandi teimum yngru, at tey verða tikin við og lærd. Og viðvíkjandi teimum eldru, at tey verða vird, og at havt verður í huga, at tey eru eitt gullnám av royndum. Og at tey yngru lata seg vegleiða av teimum eldru.

Ein religiøsur gud?

/in , /by

Tilbiði eg ein religiøsan Gud? Hvat merkir tað?

Vit síggja fráfall allastaðni rundan um okkum. Okkurt sjónligari enn annað. Men vit kunnu eisini spyrja, um hetta er fráfall hjá einum, sum veruliga hevur „smakkað og sæð, at Harrin er góður“ (Sálm. 34,9), ella hevur eingin andalig umvending verið?

Frá tí vit eru smábørn, byrja vit at gera okkum eina mynd av, hvør Gud er. Hetta gera vit út frá tí, sum vit uppliva í lívinum – hvussu okkara foreldur og onnur eru móti okkum o.s.fr.

Søgur um Gud verða sagdar okkum. Vit koma í sunnudagskúla, á møti, til stevnur, á bíbliuskúlar. Og sjónarringurin um Gud breiðkast meir og meir. Vit fortelja hvør øðrum, hvussu Gud er. Serliga í kreppustøðum vilja vit hjálpa og geva hvør øðrum bíbliuørindi sum eina troyst.

Vit uppbyggja trúnna hjá hvør øðrum við at leggja áherðslu á kend ørindi ella brot úr Bíbliuni. Soleiðis eru vit lærd og geva lærdómin víðari til børn okkara.

Vit læra um ein Gud, sum ALTÍÐ ansar eftir okkum, so einki ringt kann henda! Men ymiskt ringt hendir! Vit læra um ein Gud, sum gevur okkum tað, sum vit hava tørv á; men í fátøkum londum svølta tey kristnu. Vit læra um ein Gud, sum opnar dyr og javnar okkum gøtuna, men eitt ótal av kristnum verða forfylgd, sita í fangahúsi, verða pínd og dripin. Hvussu samsvarar alt hetta? Hvussu lofta vit hesum, tá ið ein kristin flytur seg frá barnalærdóminum inn í vaksnu trúarspurningarnar?

Eg eri ofta í trúarkreppu. Fái ikki alt at hanga saman. Eg havi nøkur val: Eg kann varðveita mína barnatrúgv, ikki lata trúnna órógva aðrar tankar, ella lata aðrar tankar órógva trúnna. Men eri eg tá sonn? Er trúgvin tá ein sameindur partur av mær, har eg bæði eri kristin og menniskja? 

Eg kann eisini venda trúnni bakið, tí hon hóskar als ikki inn í nýggju vaksandi heimsmyndina, sum búnast í mær.

Ella ein triði møguleiki: Eg víðki andaliga og bíbilska sjónarringin, so eg vaksi andaliga í samsvari við vitið. Trúgvi, at hesin triði møguleikin er loysnin. At tora at seta Gudi spurningar. Hann verður ikki tikin av bóli av okkara tankum. Ei heldur verður Hann vónbrotin av okkara iva. Hann hevur roynt tað fyrr. Rokni við, at Hann verður vónbrotin, tá ið vit ikki taka Hann við í okkara tanka- og kenslulív. Hann vil avgjørt opinbera meir av Sær sjálvumfyri tær. Gjøgnum Orðið, Heilaga Andan, gjøgnum onnur trúgvandi og gjøgnum ta skaptu náttúruna. Hann sigur sjálvur, at náttúran prógvar Hann (Sálm. 19,2).

Nógv venda kristnu trúnni ella samkomuni bakið. Kanska eru tey vónbrotin? Tey halda, at Gud er ikki tann, vit tosa um, ella at vit eru hyklarar, ella at vit tosa uttan at elska. Nógvar kunnu vera grundirnar.

Eg byrjaði við spurninginum: Ein religiøsur gud?

Tað er ein, sum vit sjálvi evna til út frá teim brotum vit hoyra, soleiðis sum vit hava upplivað heimin rundan umokkum, soleiðis sum onnur troysta og uppbyggja okkum, soleiðis sum vit velja at lesa úr Orðinum. Kundi hildið áfram. Gud biður okkum um ikki at telgja okkum gudar (5. Mós. 5,7-8). Men telgja vit okkum ein gud, sum er so lítil, at Hann passar í okkara egna lumma, so vit taka hann fram, táið tørvur er á tí? Og gerst Hann til endan so lítil, at ikki erneyðugt at taka Hann fram, tí vit klára okkum væl uttan Hann? Tí sannleikin er, at vit klára okkum væl uttan Hann í góðum tíðum, og kanska eisini í lívinum. Men í deyðanum? 

Eg haldi, at ofta tilbiði eg ein religiøsan gud. Eg havi gjørt mær eina mynd av Honum. Eg vænti, at Hann er á ein ávísanhátt, at Hann virkar í heiminum og í menniskjanum, soleiðis sum eg kenni til. Eg havi mínar egnu væntanir til Hansara.

Í sær sjálvum er ymiskt ikki skeivt, men tað er, tá ið vit avmarka Hann til at passa inn í okkara høvd. Hann er størri, rúmligari, meira skapandi og elskandi, enn vit megna at hugsa. Hann arbeiðir og opinberar Seg á tann hátt, Hann ætlar sær.

Gud er Gud, og Gud er spennandi – ikki ein lítil religiøsurgud, sum vit kunnu telgja og koyra í lumman til seinni nýtslu. Gud kunnu vit øll kenna og vaksa í. 

Hvør er so loysnin? Orðið saman við Heilaga Andans opinbering er loysnin. Í Jeremiasi 23,29 lesa vit:

„Er ikki orð Mítt sum eldur – sigur HARRIN – og sum hamari, ið sorar fjøll!“

Hamari, sum sorar fjøll. Fjallið kann vera okkara egnu tankabygningar. Tað, sum vit hava bygt upp kanska í bestu trúgv. Men Hansara Orð kann sora hesar skeivu tankabygningar sundur. Tann sál, sum veruliga søkir sannleikan um Hann, fer at finna Hann. Tí Hann vil ikki lata okkum faðirleys eftir (Jóh. 14,18). Hann vil vísa okkum vegin og opinbera Seg meir og meir. Hann krógvar Seg ikki, tá er tað heldur vit, sum krógva okkum. Vit, sum vilja verða í myrkrinum í tí støðu, har vit halda, at vit eru tryggast. Men tað er ein lygn, sum Satan billar okkum inn.

Gud er ljós, og einki myrkur er í Honum. Jesus segði eisini, at vit skulu koma at kenna sannleikan, og sannleikin skal seta okkum í frælsi. Eri sannførd um, at hetta merkir meir enn tað at gerast eitt Guds barn. Heilaga lívið er eitt framhaldandi lív, har vit verða sett í størri frælsi, betur vit kenna Hann.

Má Guds Orð gera okkum fræls frá einum religiøsum gudi.

– og líka enn standa teir við Kongaportur, fyri eystan

/in , /by

„Duravaktararnir: Sallum. Akkub. Talmon, Ahiman og brøður teirra; Sallum var høvdið – 

og líka enn standa teir við Kongaportur, fyri eystan. Hetta vóru duravaktararnir í Levitaflokkinum.“

Onkur hevur sagt, at tað andaliga lívið er eitt áhaldandi lýdni. So satt, sum tað er sagt. Skriftirnar er fullar av frásagnum um fólk, sum byrjaðu væl, men endaðu ikki væl. Fólk, sum hildu á eina stund, men so – sum í líknilsinum um sáðið og sáðmannin (Matt. 13.21) – vóru fyri falli, tá ið tey møttu trongd og atsókn fyri orðsins skuld.

Versini oman fyri, Fyrra Krønikubók 9.17-18, nevna duravaktarar, sum flestu okkara ongantíð hava hoyrt um. Tað stendur, at teir vóru duravaktarar við Kongaportur, fyri eystan, og so stendur, at líka enn standa teir har. Líka enn, minnir á áhaldandi lýdni. 

Hugsaði, at vit kundu hugt at, hvat tað innibar, at teir vóru duravaktarar, at teir stóðu við Kongaportur, fyri eystan, og at teir líka enn standa har.

Duravaktarar

Templið hevði duravaktarar, tað var ikki opið fyri almenninginum. Tað vóru bara nøkur fá økir uttan fyri templið, sum vóru opin fyri almenninginum. Tað var fyri at tryggja sær, at eingin kom inn, at duravaktararnir stóðu har.

Tað er bæði nakað neiligt og nakað jaligt við duravaktarum. Tað neiliga er, at vegurin til Gud var enn ikki opin, hetta var jú áðrenn Golgata. Tað jaliga er, at hetta vóru menn, sum vardu templið ímóti tí, sum kundi dálka tað og tí gera tað ónýtiligt. Frá hasum sjónarhorninum tørvar okkum eisini duravaktarar í dag. Fólk, sum tora at halda vakt, fólk, sum Efesusbrævið 4.15 sigur, eru „sannleikanum trúgv í kærleika“.

Við Kongaportur, fyri eystan

Kongaportrið var á eystaru síðu tempulsins. Tað var kallað Kongaportur, tí tað var bara opið, tá ið kongarnir komu og fóru. Áhugavert er, at hetta er skrivað í Fyrru Krønikubók, sum jú varð skrivað, eftir at fólkið var komið aftur úr útlegdini, og tey ikki longur høvdu nakran kong. Og kortini høvdu tey enn duravaktarar við Kongaportur.

Tú skalt sjálvandi vera varin at lesa ov nógv inn í tað, men tú fært varhugan av, at tey væntaðu hin komandi Kongin. Tvey brot úr Ezekiel gerast sera livandi í hesum samanhanginum:

„Nú fór hann aftur við mær at Ytra Portri halgidómsins, tí, sum eystureftir vendi; tað var stongt.

HARRIN segði við meg: „Hetta portrið skal vera stongt; tað má ikki latast upp, og eingin má fara inn um tað; tí HARRIN Gud Ísraels er farin inn um tað, tí skal tað vera stongt.“ 44.1-2

„So sigur Harrin HARRIN: Portur Innara Forgarðs, tað, ið eystureftir vendir, skal vera stongt teir seks gerandisdagarnar; men sabbatsdagin skal tað latast upp, og somuleiðis sólkomudagin.

Høvdingin skal tá uttanfrá fara inn gjøgnum forsalin í portrinum og standa við durastav portursins; prestarnir skulu ofra brennioffur og takkoffur hansara, og hann skal tilbiðja á porturgáttini og síðani fara út aftur. Men portrið skal ikki steingjast fyrrenn um kvøldið. 46.1-2

Tað verður hildið, at Jesus kom inni gjøgnum hatta portrið, tá ið hann pálmasunnudag kom inn í staðin, og fjøldin rópti (Mark. 11.9-10): 

„… Hosianna! Signaður veri Hann, sum kemur, í navni Harrans! 

Signað veri ríki Dávids, faðirs okkara, sum kemur! Hosianna á hæddini!“

Vit vita sjálvandi ikki allar umstøðurnar, men áhugavert er tað.  

Muslimarnir múraðu upp í portrið ár 810. Seinni varð tað opnað aftur – ár 1102 – men múrað uppíaftur í 1541, og er stongt enn í dag. Múrað uppíella ikki, so vita vit, at ein dag fer hin sanni Kongurin at koma og aftur fara inn um hatta portrið.

– og líka enn

Ymsar útleggingar eru, hvat orðingin „og líka enn“ merkir, men hvussu er og ikki, so vita vit, at hetta vóru menn, sum vóru duravaktarar í langa tíð. Hetta vóru menn, sum ikki troyttaðust. Menn, sum hildu vakt, tá ið umstøðurnar vóru góðar, og tá ið tær vóru ringar, tá ið alt sá ljóst út, og tá ið tað sá vónleyst út. Menn, sum Fyrra Krønikubók sigur: 

„og líka enn standa teir við Kongaportur, fyri eystan.“ 

Hetta vóru duravaktararnir í Levitaflokkinum

Uppgáva levitanna var at vera um tað heilaga. Hvussu var tað Paulus segði við Timoteus? Seinna Timoteusbræv 1.14:

„Varðveit við Heilaga Andanum, sum í okkum býr, hin fagra skatt, ið tær er givin í hendur!“ 

Og næsta versið sigur: 

„Tú veitst hetta, at øll tey í Asia hava vent sær frá mær …“ 

Lat ikki tað órógva teg, at tú ert komin at standa einsamallur – verð verandi við Kongaportið, fyri eystan. Ver um tað heilaga.

Ezra og endurreisn

/in /by

Eg las fyri nakað síðan eina bók við viðmerkingum um Ezra, Nehemias og Ester. Hetta eru bøkurnar í Bíbliuni, sum eru um Juda undir og eftir útlegdina. Viðmerkjarin var ein Harrans tænari, sum nú hevur verið heima hjá Harranum í mong ár, Harry Allan Ironside.

Helt, at eg skuldi luta onkrar av viðmerkingunum hjá honum. Tær hava verið mær til signing, og eg hugsaði, at tær kanska kundu verið onkrum øðrum til signing eisini.

Nógv er at velja ímillum, men eg haldi, at vit støðga á í 3. og 4. kapitli hjá Ezra. Evnið er endurreisn ella tað at koma aftur til Harran. Eg havi sett tað eitt upp eitt sindur øðrvísi enn Ironside gjørdi, men tankarnir eru teir somu.

Lat meg stutt nevna, áðrenn vit kava inn í bókina, at nakað av tí besta, eg eri komin fram á um bók Ezra, eru nakrar talur hjá Karl Jóhan á Vatnsoyrum. Fann tær fyri nøkrum árum síðan inni á heimasíðuni hjá Kedron í Sørvági. Sum sagt nakað av tí besta, eg havi hoyrt um bók Ezra.

Eitt av gullkornunum úr talunum hjá Karl Jóhan: 

Navnið Zerubbabel, (Zerubbabel er ein av høvuðspersónunum í Ezra), merkir „fremmandur í Bábel“. Er hatta ikki júst tað, sum eigur at eyðkenna okkum, sum kalla okkum fólk Guds? Vit eru fremmand í Bábel.

So til evnið endurreisn í 3. og 4. kapitli og viðmerkingarnar hjá Ironside.

ENDUREISN OG HARRIN

  • Endurreisn inniber, at vit byggja altarið uppaftur – t.e. vit endurnýggja samfelagið við Harran (Ezra 3.2):
    • Teir „… – fóru undir at reisa altar Guds Ísraels, …“

Hebrearabrævið 13.10 sigur: „Vit hava altar, sum teir, ið tæna við tabernaklið, ongan rætt hava at eta av.“

  • Endurreisn inniber at halda okkum til Skriftina (Ezra 3.4):
    • „… soleiðis sum fyriskrivað var … á tann hátt, sum fyriskrivað var …“
  • Endurreisn inniber, at vit koma aftur, har vit einaferð vóru (Ezra 3.3):
    • „Teir reistu altarið, har sum tað hevði staðið, …“
  • Endurreisn inniber, at tað er nakað, sum varir við (Ezra 3.3-4):
    • „.. bæði morgun- og kvøldbrennioffur.

 … dag eftir dag tað ásetta talið og á tann hátt, sum fyriskrivað var – hvønn dag tað, ið til hoyrdi tann dagin.“

ENDUREISN OG HARRANS FÓLK

  • Endurreisn inniber, at vit fara at savnast við fólki Guds (Ezra 3.1):
    • „… savnaðist fólkið sum ein maður í Jerúsalem.“
  • Endurreisn inniber, at vit virða teir, sum Harrin setur yvir okkum (Ezra 3.9):
    • Sum „… vórðu … settir at standa fyri teimum, ið gjørdu arbeiðið upp á hús Guds, …“
  • Endurreisn inniber, at vit gleðast saman við fólki Guds (Ezra 3.11):
    • „… sungu HARRANUM lov og prís, … alt fólkið skar í ógvuligt gleðiróp og lovaði HARRANUM fyri tað, at grundin var løgd til hús HARRANS.“

ENDUREISN OG HEIMURIN

  • Endurreisn inniber, at vit skilja, at vit eru ikki eitt við heimin (Ezra 4.1-3):
    • „… óvinir Juda og Benjamins …
    • … søgdu ..: „Loyvið okkum at vera uppi í við tykkum at byggja! ..!
    • Men Zerubbabel, Josva og hinir ættarhøvdingar Ísraels svaraðu teimum: „Tað hoyrir ikki til, at tit skulu vera uppi í við okkum at byggja Gudi okkara hús; nei, vit vilja vera einsamallir um at byggja HARRANUM Gudi Ísraels húsið ..!“

—————

Er tað ikki áhugavert, hvussu viðkomandi Orð Guds er?

Úr myndabók Elisa

/in /by

Las ígjøgnum Seinnu Kongabók og kom til sætta kapittul. Í fyrstu seks versunum í hesum kapitlinum lesa vit um, tá ið Elisa fekk øksina at flotna. 

Brotið fekk tankarnar at leita aftur til eina stevnu, sum eg var á einaferð. Tann eini talarin talaði einar fimm talur bara um hetta eina brotið. Gott og álvarsamt. Her er okkurt, sum eg skrivaði mær niður.

Seinna Kongabók 6.1:

„Profetalærisveinarnir søgdu við Elisa: „Ov lítið rúm er til okkara, her sum vit sita hjá tær.““

  • Harrin vil, at vit skulu vera lærisveinar, ikki bara fólk, sum detta inn á møti soleiðis av og á.
  • Veksur samkoman, verður fyrr ella seinni ov lítið rúm. Tá ið tað hendir, mugu rammurnar ikki bara gerast størri, tær mugu broytast.

Seinna Kongabók 6.2:

„Loyv okkum at fara til Jordan …“

  • Áin Jordan er ein mynd av at tora at fylgja Harranum. Elias royndi á sinni Elisa við at ráða honum til ikki at koma við sær til ánna Jordan.
  • Áin Jordan er ein mynd av andaligu kraftini. Tað var við ánna Jordan, at Elias sló vatnið við samanballaða kappa sínum, so tað skiltist til báðar síður, og teir fóru yvirum á turrum. Og tað var við ánna Jordan, at Elisa, tá ið hann kom aftur einsamallur, gjørdi sítt fyrsta undur við at sláa vatnið, júst sum Elias hevði gjørt.
  • Áin Jordan er ein mynd av reinsan. Elisa sendi Na’aman boð og bað hann baða sær sjey ferðir í Jordan at verða reinsaður frá spitalsku síni (2. Kong. 5.10).
  • Áin Jordan er ein mynd av at fara niður í dalin. „Niður í dalin, Jesus, fari eg við tær.“ (NSG nr. 934)

Seinna Kongabók 6.2:

„„Loyv okkum at fara til Jordan og taka hvør sín stokk og so byggja okkum har eitt hús at sita í!“ Hann svaraði: „Gerið so!““

  • Lærisveinarnir spurdu Elisa til ráðs, áðrenn teir fóru til verka. Teir virdu fólk við myndugleika.
  • Lærisveinarnir fóru til Jordan, tí har var nógv timbur. Teir vóru praktiskir.
  • Lærisveinarnir søgdu, at teir skuldu taka hvør sín bul. Teir arbeiddu sum eitt lið.

Seinna Kongabók 6.3:

„Men ein teirra segði: „Gott á teg, kom tú við tænarum tínum!“ Hann svaraði: „Ja, eg skal koma við!““

  • Tá ið Na‘aman fór oman til Jordan ánna at verða grøddur, fór Elisa ikki við honum; men nú lærisveinarnir fóru til Jordan ánna, kom hann við. Lærisveinurin kennir eitt samfelag, sum heimsins mætu aldri fara at uppliva.

Seinna Kongabók 6.4:

„Hann fór so við teimum; og táið teir komu at Jordan, fóru teir at fella trø.“

  • At vera profetalærisveinur er at duga meira enn at tosa, tað er eisini at duga at fella trø.

Seinna Kongabók 6.5:

„Sum nú ein av teimum tókst við at fella ein stokk, datt øksarhøvdið í ánna. Tá rópti hann: „Á harri – og eg, sum hevði lænt øksina!““

  • Hann bleiv ikki við at høgga, eftir at øksarhøvdið datt av. Tíverri er tað júst tað, vit andaliga hava lyndi til at gera.
  • Hann rópti um hjálp og fór, har hjálpin var at finna. Hann fór til Elisa, ikki til hinar lærisveinarnar.
  • Hann hevði lænt øksina og hevði ikki ráð at missa hana. „Øksarhøvdið“ (kraftin) er ikki okkara, vit hava lænt hana. Vit hava ikki ráð at missa hana.

Seinna Kongabók 6.6:

„Men gudsmaðurin segði: „Hvar datt hon?“ Hann vísti honum staðið, og hann skar grein av og kastaði hana har; tá flotnaði øksin upp.“

  • Týdningarmikið at fara aftur har, vit mistu kraftina.
  • Áhugavert, hvussu ofta vit lesa um Elisa, at hann „koyrdi okkurt í“.
    • Í Seinnu Kongabók 2.19 lesa vit, at vatnið í Jeriko var ringt. Elisa kastaði salt í tað (v. 21), og tað varð gott.
    • Í Seinnu Kongabók 4.40 lesa vit, at maturin í einum potti var eitrandi. Elisa gjørdi mjøl út á pottin (v. 41), og nú var einki ilt í pottinum longur.
    • Og her í Seinnu Kongabók 6.6 lesa vit, at Elisa kastar eina grein í ánna, har øksin var sokkin, og øksin flotnar.

Hatta er ofta tað, sum Gud ger. Hann koyrir okkurt í, sum ikki var har áður.

Seinna Kongabók 6.7:

„So segði hann: „Tak hana!“ Og maðurin rætti út hondina og tók hana upp.“

  • Tak hana. Mynd av trúnni. Tað hevði nyttað lítið, um lærisveinurin bara hevði staðið har og gløtt. Hann mátti rætta hondina út og taka hana upp.

Frá óskili til skil

/in /by

Vit vita ikki, hvussu tað hevur gingið fyri seg, tá ið Gud skapaði alheimin. Vísindini vita tað heldur ikki. Niðurstøðurnar, sum komið verður til, verða allar bornar fram í trúgv. Vit hava Guds orð, sum gevur okkum eina einkla frágreiðing um skapanina. Gud hevur valt at opinberað hana fyri okkum við nøkrum fáum orðum. Hví hevur Hann gjørt tað?

Kundi tað ikki verið áhugavert at fingið meir at vita um tilgongdina í skapanini? Men eg trúgvi, at stutta svarið er, at Bíblian er ikki ein spenningssøga, ei heldur ein vísindagrein. Hon er ætlað okkum at koma at kenna Hann og síggja Hansara ætlan í søguni.

Johannes Møllehave, prestur og rithøvundur, er fyri stuttum farin hiðani. Hann gjørdi sær nógvar tankar um lívið og endan á lívinum. Men hann segði sjálvur, at hann gjørdi sær ikki so nógvar tankar um Himmalin, meir enn, at hann vónaði, at har vóru bókasøvn, tí tey kundi hann ikki vera fyri uttan.

Sjálv vóni eg at síggja „upptøkuna“ av skapanini, tá ið eg komi til Himmals. Hvussu Gud við Sínum skapanarevnum broytti einskyns óskil til skil.

Vísindi royna at skúgva Gud til viks. Tey siga seg ikki hava tørv á Honum. So vísindini eru komin við tí haltandi ástøði, at alheimurin varð til við Big Bang, og einki stóð aftan fyri hesa tilgongd (summi vísindafólk trúgva tó, at onkur intelligensur hevur sett í gongd). Við tíðini funnu bitlarnir frá spreingini eitt slag av skili, t.v.s. frá óskili til skil.

Eg havi ongan trupulleika við Big Bang, tí møguliga hevur Gud skapað alheimin við hesi spreinging.

Tá ið Gud fór undir at skapa, hevur møguliga verið okkurt slag av óskili, men fyri Gudi er einki óskil. Fyrra Korintbræv 14;33 sigur:

   „Gud er jú ikki Gud óskils, men friðar.“

Um óskil hevur valdað undir skapanini, so kunnu vit vera vís í, at fyri Honum var tað skil, og Hann visti, hvussu fullkomið tað fór at verða.

Vit lesa í Fyrstu Mósebók 1,25:

   „… Og Gud sá, at tað var gott.“

Tað var fullkomið. Hann skapti djór og menniskju, og fyrstu tíðina valdaði friður, einleiki og javnvág. Alt var sera gott. Tað var einleiki millum Gud, menniskju og náttúru, líka til syndin kom inn í heimin. Síðani tá hava vit kent avleiðingarnar av syndini. Tað gjørdist myrkt og brotið, eitt slag av óskili kom í, og nú kenna vit bert í brotum. Tað er ein manglandi javnvág millum menniskju, Gud og náttúru. Friður er vorðin óskil.

Tann syndarligasta avleiðingin er, at menniskjað nú er fortapt uttan Gud. Menniskjað hevur flutt seg burtur, hevur sjálvt sett seg á trónuna og heldur seg vera tað hægsta í alheiminum. Menniskjað heldur áfram at taka av fruktini í urtagarðinum við vón um at fáa meir vísdóm. Men sannleikin er, at tað bert skapar meir deyða og óskil. Menniskjað vil ikki kennast við skaparan, og ongantíð áður hava vit livað í so brotnum heimi sum júst í dag.

Vit, sum áttu at livað í friði, rættlag, javnvág og einleika eru farin hvør sín veg, har vit hava bygt okkara egna verjugarð, og vit royna at finna sannleikan inni í okkum sjálvum.

Soleiðis eigur ikki at vera.

Í løtuni lesi eg um, hvussu myndlistin gjøgnum tíðirnar hevur avdúkað tankarák menniskjans um Gud og tilveruna. Tað, sum hevur sermerkti vesturlendsku siðmenningina eftir Krist, er, at málningalistin hevur havt eitt slag av skili, javnvág, endamáli, meining og einleika. Hon segði frá menniskjanum, Gudi og náttúru sum eini heild, og andaliga dimensjónin varð tikin við. Hetta helt fram í fleiri hundrað ár, og tað áhugaverda er, at tá ið vit koma inn í ta modernaðu tíðina, so fer gudsmyndin úr myndlistini. Tað er eisini um hesa tíðina, at Gud fer úr tonkum menniskjans, og vísindi koma ístaðin fyri Gud. Menniskjað setir seg hægri enn Gud og skúgvar Hann til viks.

Listafólk leita nú ikki uppeftir eftir íblástri, men fara inn í seg sjálv, og har ræður óskil og skilaloysi.

Nú verður listin fragmenterað. Tað merkir, at hon verður sundurskild og fer at avmynda náttúru og menniskju sum avskeplað. Ei undur í, tá ið vit inni í okkum eru falnir og avskeplaðir syndarar. Úr hesi fragmenteraðu listini sprettir abstrakta listin eins og kaotisk, skilaleys, postmodernað list.

Hyggið at listini gjøgnum tíðirnar, og tit skilja, hvussu menniskju hava hugsað um Gud og tilveruna.

Hesir vónleysu tankar um fragmentering (sundurpetting), gudloysi og óskil leiða meg tíbetur til Hann. Hann, sum er skaparin enn í dag. Eins og okkurt kanska tóktist vera í onkrum óskili í upphavi, so hevur Hann alla tíðina havt tamarhaldið. Hann hevur eisini tamarhaldið, tá ið óskil er í okkara lívi.

Jeremias 18. kapittul sigur frá leirkerasmiðinum, sum arbeiðir við leirinum. Hann myndar eitt ílat; men ílatið miseydnast. Hetta kann tykjast okkum sum óskil eina løtu; men leirkerasmiðurin hevur eina ætlan. Hann ger tað umaftur til annað ílat, sum hann nú vil hava tað at vera. Hetta er ein troyst bæði fyri einstaklingin, sum kennir seg miseydnaðan og fyri heimin, sum liggur í tí ónda.

Tað verður ein endurreisn.

Johannes Møllehave skrivaði bókina „Det ender godt“. Hann hevði sjálvur livað eitt lív við tunglyndi og sjálvmorðstonkum; men endin hjá Guds børnum verður góður.

Í Opinberingini sigur Gud (Op. 21,5):

   „Hygg, Eg geri alt nýtt!“

Ofta hugsa vit um Opinberingina sum ein fjaran veruleika í framtíðini, men vit mugu minnast til, at bókin er skrivað til samkomurnar tá til ugga og troyst, og hon hevði týdning fyri tey eins, og hon hevur fyri okkum í dag.

„Det ender godt“ merkir ikki, at vit skulu sita óvirkin og bíða eftir endanum. Nei, vit skulu vera virkin í heiminum, sum liggur í tí ónda. Vit skulu vera virkin í vitnisburðinum um, at Gud hevur endurreist nakað brotið í okkum, og hetta er ein kraftmikil vitnisburður og vón til ein líðandi heim.

Skjøldir kappanna – ikki salvaður við olju

/in /by

„Dávid sang henda sorgarsong um Saul og Jónatan, son hansara, og gav tað boð, at Judasynir skuldu læra „Bogan“ – hann er uppskrivaður í „Bók hinna sannhjartaðu“ –:“ Seinna Sámuelsbók 1.17-18

Saul og Jónatan liggja falnir á Gilboafjøllum. Dávid er sundurbrotin av harmi og skrivar ein sorgarsong um feðgarnar. Grípandi sangur. Vit hyggja at einum lítlum broti (2. Sám. 1.21):

„Gilboafjøll! 
Ei falli døgg, og ei regn á tykkum, 
ei veri har markir, sum bera offurgávur! 
Tí har vórðu skjøldir kappanna vanærdir, 
skjøldur Sauls – ikki salvaður við olju.“

Í djúpu sorg síni lýsir Dávid bann yvir Gilboafjøll, tí tað var har, Saul og Jónatan fullu. Líðirnar á Gilboafjøllum høvdu verið gróðrarríkar markir, tað fóru tær ikki at verða longur. Nú fóru tær at verða oydnar.

Ríki vøksturin á Gilboafjøllum hevði verið nýttur til offurgávur, Harranum til góðan anga. Soleiðis fór ikki at verða longur. Nú fór har hvørki at falla døgg ella regn. Himmalin fór at verða afturlatin.

Og alt tí, at Saul valdi ikki at vera Gudi trúgvur. Hetta minnir okkum á Rómbrævið 8.20-22: 

„Skapningurin varð jú lagdur undir fáfongd, ikki við vilja sínum, men fyri Hansara skuld, sum legði hann undir hana, 

í vón um, at skapningurin við skal verða loystur úr trældómi forgeingiligleikans til dýrdarfrælsi Guds barna.

Vit vita jú, at allur skapningurin tilsamans suffar og hevur verkir líka til nú.“

Og so til seinnu helvt av Seinnu Sámuelsbók 1.21:

„Tí har vórðu skjøldir kappanna vanærdir, 
skjøldur Sauls – ikki salvaður við olju.“

Skjøldir kappanna sipar óivað til Saul og Jónatan. Orðið vanærdur kann umsetast, vrakað, tveitt burtur ella slept. Tann, sum hevði hildið honum, hevði mist skjøldin í fallinum, og nú lá hann har í runu og blóði, kanska beint við síðuna av deyða eigaranum. Alt meðan filistararnir háðandi vanærdu tað, teir sóu.

Vanliga vóru skjøldirnir salvaðir við olju. Salvaði skjøldurin minnir um Saul, Guds salvaða (1. Sám. 10.1). Eftir tað, sum hent hevði á Gilboafjøllum, hevði tann salvingin lítið at týða. 

Orðið salvaður kann eisini umsetast smurdur. Skjøldirnir vóru gjørdir av viði og máttu tí smyrjast regluliga við olju, bæði so teir kundu vera nýtiligari, og eisini so lættari var at halda teir reinar. Nú lógu teir har dálkaðir við blóði, gloymdir og til ónýttu, ongin smurdi teir longur.

Oljan er ein mynd av Heilaga Andanum, og skjøldurin er ein mynd av trúnni. Tá ið synd kemur uppí, missa vit skjøldin, trúgvin endar í rununi, og oljan, Heilaga Andin, sum helt okkum rein og nýtilig, er ikki longur sjónsk. Deyðin er komin inn, og okkara ríku Gilboafjøll eru vorðin oyðin.

Ei undur í, at Dávid var sundurbrotin av sorg. Tað var eingin orsøk, at tað skuldi enda soleiðis. Saul kundi verið komin aftur til Harran. – Og tað kunnu vit eisini, aftur og aftur. 

Kanska hevði tað verið hóskandi at enda við at lisið allan sangin (2. Sám. 1.19-27):

„Prýði títt, Ísrael, liggur dripið á heyggjum tínum 
– á, at hetjurnar skuldu falla!

Sigið ikki frá tí í Gat, 
kunngerið tað ikki á gøtunum í Askalon 
– so ikki Filistaradøturnar fara at frøast, 
døtur hinna óumskornu at rópa av gleði! 

Gilboafjøll! 
Ei falli døgg, og ei regn á tykkum, 
ei veri har markir, sum bera offurgávur! 
Tí har vórðu skjøldir kappanna vanærdir, 
skjøldur Sauls – ikki salvaður við olju. 

Frá blóði falna, 
frá fiti kappanna 
veik bogi Jónatans ikki;
aldri kom svørð Sauls ómettað aftur. 

Saul og Jónatan, 
elskuligir og mildir í lívinum, 
skiltust ikki heldur í deyðanum; 
kvikari vóru teir enn ørnir, 
sterkari enn leyvur. 

Á døtur Ísraels! 
Grátið um Saul, 
sum klæddi tykkum fagurt í purpur, 
og sum setti gullstás á klæði tykkara! 

Á, at hetjurnar skuldu falla í stríðnum! 
Dripin liggur Jónatan á hæddum tínum! 

Sárliga syrgi eg teg, bróðir mín Jónatan! 
Tú vart mær hjartans kærur; 
kærleiki tín var mær undurfullur, 
meiri enn kvinnukærleiki. 

– Á, at hetjurnar skuldu falla, 
hervápnini ganga til grundar!“

Sálin og tankar okkara

/in /by

„… Lova HARRANUM, sál mín, og alt, sum í mær er, lovi heilaga navni Hansara!“ Sálmur 103,1

Sálarfrøðingar siga, at vit ERU sál fram um at hava eina sál, eins og vit eru eitt likam. Vit eru sál, andi og likam. At skilja millum sál og anda kann vera avbjóðandi, men tað, sum eg fari at taka fram, er sálin í menniskjanum.

Vit liva í eini tíð, sum er úrslit av undanfarnum tíðum. Vit byggja á tað farna, bæði tað góða og tað ringa. Menniskjanflytur seg, bæði so og so. Stundum flytur hon seg nærri tí guddómligu fullkomnu ímyndini og til aðrar tíðir burtur frá.

Koronutíðin hevur lært okkum sera nógv um okkum sjálv. Vit raðfesta likamliga heilsu ómetaliga høgt, ja, so høgt, at hon ofta verður raðfest hægri enn sálarliga heilsan. Einki beinleiðis skeivt í at skýggja hesa sjúku, sum bæði hevur deyða og seinárin við sær. Um vit nú verða rakt av seinárinum, kann hetta bera í sær, at vit gerast minni virkin í arbeiðslívinum. Og tá ið vit rokna jarðisku tilveruna so høgt, gera vit alt fyri at sleppa undan hesi sjúku. Vit siga enntá, at „tíð er pengar“ uttan at hugsa um, hvat tað inniber. Kanska tíð er at steðga á. Hugsa tær, um tú misti alt? Um tú misti arbeiðsførleikan og alt tað jarðiska. Er lívið tá framvegis nakað vert? Kanska fert tú tá av sonnum at siga, at einki kann skilja okkum frá kærleika Kristusar, hvørki lív ella deyði ella korona.

Sálin! Tað er hon, sum tilbiður Gud. Tað er hon, sum søkir Gud og leingist eftir Honum. Og tað er okkum nóg mikið, tí til tað vórðu vit skapað: at tilbiðja Hann. Í sálini sprettir vónin, tí vónin myndast í tonkunum. Sálarfrøðin sigur, at sálin fyrst og fremst er okkara tankalív. Tá ið vit gerast sálarliga sjúk, hevur okkara tankalív liðið ov leingi.

Vert er at geva sær gætur, hvørjar tankar ein hevur. Hvussu hugsa vit í lívsins umstøðum og avbjóðingum? Megna vit altíð at taka undir við orðunum í Sálminum – sál mín, lova Harranum, ALT, sum í mær er, lova Harranum? Vit skapa sjálv okkara lív. Vit eru ikki eitt tilvildarligt úrslit í alheiminum, sum bara skal fylgja streyminum frá punkt A til B. Ein og hvør eigur at taka ábyrgd fyri sínum egna lívi. Tað er nógv, sum møtir okkum í lívinum, og nógv er uttan fyri okkara egnu ávirkan, men vit avgera sjálv, hvussu vit møta hesum.

Alt byrjar í tonkunum. Tað byrjar í sálini. Eins og vit leggja nógv fyri at hava eina góða likamliga heilsu, áttu vit at lagt enn meiri fyri at havt eina góða sálarliga heilsu. Alt byrjar í okkara tankalívi, okkara innasta. Har er ríkidømi at finna. Eitt ríkidømi, sum ongin kann taka frá okkum. Mær dámar so væl orðini hjá Victor Hugo: 

Eitt er, sum er størri enn havið – tað er himmalhválvið. Eitt er, sum er størri enn himmalhválvið – tað er tað innasta í sálini.

Hugsa vit um likamið, so er tað avmarkað. Tað er avmarkað til staðið, har vit eru stødd, og tað er avmarkað til tíðina, sum er givin okkum at liva. Men avmarkingarnar í sálini eru næstan ongar. Tá ið eg sigi næstan ongar, er tað tí, at vit sum menniskju eru avmarkað, so leingi vit eru menniskju og liva í skugganum av syndafallinum. Men samanborið við likamið hevur sálin frítt at fara. Hon ferðast hagar, tankarnir leiða hana, og hon verður myndað av tí, vit eru upptikin av. Er sálin upptikin av tí góða og dámliga, so blómar hon. Er hon harafturímóti upptikin av stúranum og myrkri, so fánarhon og líður.

Um vit veruliga vilja taka undir við Dávidi í Sálmi 103, har hann tilbiður Gud við allari sál síni, so megna vit eisini tað. Tá ið sálin er okkara tankalív, so kunnu okkara tankar vera upptiknir av Gudi.

Men treytin er, at vit sum menniskju mugu hava eina rætta gudsmynd. Er hon røtt, verða vit sum menniskju og gudsbørn meira tilvitað. Jesus var jú bæði heilt menniskja og heilt Gud. Granska vit Hansara lív, síggja vit, hvussu nógv Hann var menniskja. Hann var á ongan hátt ein religiøsur hyklari, tvørturímóti so avdúkaði Hann religiøsitet og hyklarí.

At tilbiðja Gud við allari okkara sál krevur nakað av okkum. Tað krevur disiplin og áhaldni. Tað krevur, at vit gerast tilvitað um tankar okkara, at vit taka tankarnar til fanga og royna teir á Orðið.

Bið Gud leiða teg í Hansara tankar, so fært tú eina sanna og rætta gudsmynd og samstundis eina rætta mynd av, hvør tú ert sum menniskja.

Vit eru tíverri øll meir ella minni uppvaksin við skeivari gudsmynd. Hetta er religiøsitetur og má lúkast úr tonkum okkara. Tað finst eingin ávís uppskrift, tí vit eru øll ymisk, men eitt eiga vit í felag, og tað er Talsmaðurin, sum kann leiða okkum í allan sannleika. Mátti Hann hjálpt okkum við hesum.