Sálin og tankar okkara

„… Lova HARRANUM, sál mín, og alt, sum í mær er, lovi heilaga navni Hansara!“ Sálmur 103,1

Sálarfrøðingar siga, at vit ERU sál fram um at hava eina sál, eins og vit eru eitt likam. Vit eru sál, andi og likam. At skilja millum sál og anda kann vera avbjóðandi, men tað, sum eg fari at taka fram, er sálin í menniskjanum.

Vit liva í eini tíð, sum er úrslit av undanfarnum tíðum. Vit byggja á tað farna, bæði tað góða og tað ringa. Menniskjanflytur seg, bæði so og so. Stundum flytur hon seg nærri tí guddómligu fullkomnu ímyndini og til aðrar tíðir burtur frá.

Koronutíðin hevur lært okkum sera nógv um okkum sjálv. Vit raðfesta likamliga heilsu ómetaliga høgt, ja, so høgt, at hon ofta verður raðfest hægri enn sálarliga heilsan. Einki beinleiðis skeivt í at skýggja hesa sjúku, sum bæði hevur deyða og seinárin við sær. Um vit nú verða rakt av seinárinum, kann hetta bera í sær, at vit gerast minni virkin í arbeiðslívinum. Og tá ið vit rokna jarðisku tilveruna so høgt, gera vit alt fyri at sleppa undan hesi sjúku. Vit siga enntá, at „tíð er pengar“ uttan at hugsa um, hvat tað inniber. Kanska tíð er at steðga á. Hugsa tær, um tú misti alt? Um tú misti arbeiðsførleikan og alt tað jarðiska. Er lívið tá framvegis nakað vert? Kanska fert tú tá av sonnum at siga, at einki kann skilja okkum frá kærleika Kristusar, hvørki lív ella deyði ella korona.

Sálin! Tað er hon, sum tilbiður Gud. Tað er hon, sum søkir Gud og leingist eftir Honum. Og tað er okkum nóg mikið, tí til tað vórðu vit skapað: at tilbiðja Hann. Í sálini sprettir vónin, tí vónin myndast í tonkunum. Sálarfrøðin sigur, at sálin fyrst og fremst er okkara tankalív. Tá ið vit gerast sálarliga sjúk, hevur okkara tankalív liðið ov leingi.

Vert er at geva sær gætur, hvørjar tankar ein hevur. Hvussu hugsa vit í lívsins umstøðum og avbjóðingum? Megna vit altíð at taka undir við orðunum í Sálminum – sál mín, lova Harranum, ALT, sum í mær er, lova Harranum? Vit skapa sjálv okkara lív. Vit eru ikki eitt tilvildarligt úrslit í alheiminum, sum bara skal fylgja streyminum frá punkt A til B. Ein og hvør eigur at taka ábyrgd fyri sínum egna lívi. Tað er nógv, sum møtir okkum í lívinum, og nógv er uttan fyri okkara egnu ávirkan, men vit avgera sjálv, hvussu vit møta hesum.

Alt byrjar í tonkunum. Tað byrjar í sálini. Eins og vit leggja nógv fyri at hava eina góða likamliga heilsu, áttu vit at lagt enn meiri fyri at havt eina góða sálarliga heilsu. Alt byrjar í okkara tankalívi, okkara innasta. Har er ríkidømi at finna. Eitt ríkidømi, sum ongin kann taka frá okkum. Mær dámar so væl orðini hjá Victor Hugo: 

Eitt er, sum er størri enn havið – tað er himmalhválvið. Eitt er, sum er størri enn himmalhválvið – tað er tað innasta í sálini.

Hugsa vit um likamið, so er tað avmarkað. Tað er avmarkað til staðið, har vit eru stødd, og tað er avmarkað til tíðina, sum er givin okkum at liva. Men avmarkingarnar í sálini eru næstan ongar. Tá ið eg sigi næstan ongar, er tað tí, at vit sum menniskju eru avmarkað, so leingi vit eru menniskju og liva í skugganum av syndafallinum. Men samanborið við likamið hevur sálin frítt at fara. Hon ferðast hagar, tankarnir leiða hana, og hon verður myndað av tí, vit eru upptikin av. Er sálin upptikin av tí góða og dámliga, so blómar hon. Er hon harafturímóti upptikin av stúranum og myrkri, so fánarhon og líður.

Um vit veruliga vilja taka undir við Dávidi í Sálmi 103, har hann tilbiður Gud við allari sál síni, so megna vit eisini tað. Tá ið sálin er okkara tankalív, so kunnu okkara tankar vera upptiknir av Gudi.

Men treytin er, at vit sum menniskju mugu hava eina rætta gudsmynd. Er hon røtt, verða vit sum menniskju og gudsbørn meira tilvitað. Jesus var jú bæði heilt menniskja og heilt Gud. Granska vit Hansara lív, síggja vit, hvussu nógv Hann var menniskja. Hann var á ongan hátt ein religiøsur hyklari, tvørturímóti so avdúkaði Hann religiøsitet og hyklarí.

At tilbiðja Gud við allari okkara sál krevur nakað av okkum. Tað krevur disiplin og áhaldni. Tað krevur, at vit gerast tilvitað um tankar okkara, at vit taka tankarnar til fanga og royna teir á Orðið.

Bið Gud leiða teg í Hansara tankar, so fært tú eina sanna og rætta gudsmynd og samstundis eina rætta mynd av, hvør tú ert sum menniskja.

Vit eru tíverri øll meir ella minni uppvaksin við skeivari gudsmynd. Hetta er religiøsitetur og má lúkast úr tonkum okkara. Tað finst eingin ávís uppskrift, tí vit eru øll ymisk, men eitt eiga vit í felag, og tað er Talsmaðurin, sum kann leiða okkum í allan sannleika. Mátti Hann hjálpt okkum við hesum.