Priska og Akvila

„Eftir hetta fór Paulus úr Aten og kom til Korint. Har hitti hann Jøda, ið æt Akvila og var ættaður úr Pontus; hann var fyri kortum komin úr Italia við konu síni, Priskillu; tí Klaudius hevði givið tað boð, at allir Jødar skuldu fara úr Róm. Til teirra fór hann. Og við tað at hann hevði sama yrki, varð hann hjá teimum og arbeiddi; yrki teirra var at gera tjøld.“ Ápostlasøgan 18.1-3

Akvila og Priskilla. Nøvnini eru so fremmand, at best er at siga, hvør er hvør: Akvila er maðurin, og Priskilla er konan. Lukas nevnir hana Priskilla, meðan Paulus nevnir hana Priska. Priska er formligi hátturin av navninum, og Priskilla er minkingarorðið t.v.s. lítla Priska.

Frásøgnin um tey bæði er spennandi. Her er ríkiligt tilfar til bæði søgu og film, kanska eina heila røð. Upplýsingarnar, sum vit fáa úr Skriftini, eru avmarkaðar, men nógv kann lesast ímillum reglurnar. Akvila var jødi (Áp. 18.2), og navnið Priska kundi bent á, at hon var rómverji; hetta er tó óvist. At hon er ofta nevnd áðrenn hann, kann vera ein ábending um, at hon er komin úr eini hægri samfelagsstætt. Tað, at vit lesa um samkomuna í húsi teirra, bæði í Efesus og Róm, bendir, ið hvussu er, á, at tey hava verið fíggjarliga rímiliga væl fyri.

Um Priska er komin úr ríkari rómverskari familju, hevur tað kostað henni at gift seg við einum jøda. Ein ábending um hetta er, at Klaudius, keisari, gav boð um, at allir jødar í Róm skuldu úr býnum (Áp. 18.2). Boðini førdu til, at Priska var noydd at rýma saman við manni sínum. Hildið verður, at orsøkin til, at jødarnir vórðu vístir úr Róm, hevði okkurt við tey kristnu at gera. Klaudius vildi sleppa av við tey.

Akvila kom úr landspartinum Pontus (Áp. 18.3), sum var í norðara partinum av Turkalandi, fram við Svartahavinum.

Fyrstu ferð, vit hitta tey, er saman við Paulusi í Korint. Vit lósu at byrja við:

„Til teirra [Priskillu og Akvila] fór hann [Paulus]. Og við tað at hann hevði sama yrki, varð hann hjá teimum og arbeiddi; …“ Ápostlasøgan 18.3

Tað var siður millum rabbinarar at hava eitt yrki, sum teir kundu liva av, samstundis sum teir lærdu orð Guds. Vit vita, at Paulus var rabbinari, men vit vita ikki, um Akvila eisini var tað. Bandið millum hjúnini og Paulus var, ið hvussu er, sterkt og vardi fyri lívið.

Paulus var okkurt um hálvtannað ár í Korint og fór so haðani til Efesus (Áp. 18.18), og Priska og Akvila fóru saman við honum. Tá ið tey komu hagar, fór Paulus at læra í sýnagonguni, men steðgaði ikki leingi har í býnum, tí hann ætlaði sær til Jerúsalem (Áp. 18.21). Tað var nakað eftir hetta, at Apollos kom til Efesus, og Priskilla og Akvila tóku hann til sín og lærdu hann veg Guds gjøllari:

„… Táið Priskilla og Akvila hoyrdu hann, tóku tey hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Táið hann so hevði hug at fara longur, til Akaia, skrivaðu brøðurnir til lærisveinarnar har og bóðu teir taka ímóti honum. Táið hann var komin hagar, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu.“ Ápostlasøgan 18.26-27

Hetta er ein av vakrastu hendingunum í allari Ápostlasøguni. Priska og Akvila kundu jú bara havt tosað ringt um Apollos við onnur ella rættað hann alment. Men soleiðis vóru tey ikki; nei, tey tóku hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Kanska var hetta júst tað, sum Paulus gjørdi, tá ið hann møtti Prisku og Akvila á fyrsta sinni; og nú føra tey tað víðari. Kanska.

Tað stendur um Apollos, at hann fór úr Efesus til Akaia, og har varð hann teimum trúgvandi til stóra nyttu. Korint var í Akaia. Og í fyrra brævi sínum til teirra í Korint kundi Paulus siga:

„Eg plantaði, Apollos vatnaði, men Gud gav vøkst.“ Fyrra Korintbræv 3.6

Neyvan hevði hetta verið so, høvdu Akvila og Priskilla ikki tikið Apollos til sín.

Paulus kom aftur til Efesus (Áp. 19.1) og virkaði har í meir enn tvey ár. Hann skrivaði Fyrra Korintbræv úr Efesus og nevnir Akvila og Prisku móti endanum av brævinum:

„… Akvila og Priska lata heilsa tykkum flittuliga í Harranum, somuleiðis samkoman í húsi teirra.“ Fyrra Korintbræv 16.19

Okkurt um eitt ár seinni skrivar Paulus Rómbrævið. Ímóti endanum av brævinum nevnir hann aftur Prisku og Akvila:

„Heilsið Prisku og Akvila, sum hava arbeitt saman við mær í Kristi Jesusi! Tey hava vágað sítt egna lív fyri mítt; teimum takki ikki bert eg, men eisini allar samkomur heidninganna. Heilsið eisini samkomuni í húsi teirra! …“ Rómbrævið 16.3-5

Tey eru nú flutt aftur til Róm; og aftur møtist ein samkoma í heimi teirra. Paulus skrivar um tey, at tey høvdu arbeitt saman við honum og enntá vágað lív teirra fyri hann. Vit vita ikki, hvørjar umstøðurnar vóru; vit vita bara, at tey høvdu verið ígjøgnum nógv saman.

Síðstu ferð, vit hoyra um tey, er móti endanum av Seinna Timoteusbrævi. Paulus skrivar til Timoteus, sum er í Efesus, og skrivar móti endanum av brævinum:

„Heilsa Prisku og Akvila …“ Seinna Timoteusbræv 4.19

Nú eru tey aftur í Efesus. Vit hittu tey í Korint, fóru so við teimum til Efesus, seinni til Róm og so aftur til Efesus. Var tað útlongsil? Nei. Har lá nakað nógv djypri aftanfyri. Hetta vóru fólk, sum fóru, har tað var brúk fyri teimum. Fólk, sum vágaðu lív sítt fyri onnur. Tryggjandi at hava slík fólk rundan um seg.