Sjórænarar

Oyggin Balabac, sum vit í mong ár kallaðu okkara heim, er í útsynningshorninum av Filipsoyggjunum, beint norðan fyri markið millum Filipsoyggjarnar og Malaisia. Økið sunnan og eystan fyri Balabac hevur gjøgnum øldirnar verið tiltikið – og er tað enn í dag – fyri sjórænaravirksemi. 

Alt til fyri okkurt um hundrað árum síðan var støðan so hættislig, at ikki bar til hjá fólki at búgva fram við strondini, tey máttu búgva inni í frumskóginum. At støðan broyttist merkir ikki, at eingir sjórænarar eru har longur. Nei, broytingin er, at teir leggja ikki longur eftir fólki á landi. Nú er tað meira bátar og smá skip, teir leggja eftir – og teir gera tað bara úti á víðum havi, har møguleikarnir fyri at verða tiknir eru rættiliga avmarkaðir.

Lat meg eisini nevna, at sjórænaravirksemið á Balabacleiðini er ikki líka ógvusligt sum tað, ið føroyingar í uttanlandasigling hava upplivað fram við Afrikastrondini. Sjórænaravirksemið á Balabacleiðini er fyri tað mesta tengt at álopum á bátar, sum hava verið og smuglað timbur og annað til Malaisia og nú eru á veg heim aftur fullir í pengum.

Balabac eins og hinar oyggjarnar tætt við Malaisiska markið hava altíð verið kendar fyri at vera ein smuglaramiðdepil. Menn hava sagt mær frá, hvussu sjórænarar í rasarabátum eru komnir eftir teimum. Skjóta teir ikki ávaringarskot, leypa sjórænararnir á, og tá er endin ikki góður. 

Ein dagin kom ein fremmandur maður og spurdi, um eg kundi trekkja eina tonn.  Sum sagt, eg kendi ikki mannin, men frætti seinni, at hetta var ein tiltikin sjórænari. 

Meðan eg geri meg til reiðar at trekkja tonnina, hoyra børnini hjá okkum frá onkrum, at eg eri í ferð við trekkja eina tonn hjá einum sjórænara. Tey blivu øll øgiliga spent og skundaðu sær at sleppa at síggja sjórænaran – ein ektaðan sjórænara, møguliga við klaffi fyri eyga, turriklæði um høvdið, og hvør veit, kanska hevði hann enntá ein krók ístaðin fyri hond og træbein – ein filipinsk útgáva av Captain Hook. Tað varð eitt satt vónbrot, har var einki sjórænaraligt við manninum. 

Hetta ljóðar helst alt sum tað bera reyp. Stuttligt at sleppa at reypa eitt sindur viðhvørt. Tað keðiliga er bara, at eg fái so ringa samvitsku av tí. Latið okkum spola 2000 ár aftur eftir, flyta okkum til Miðalhavið og geva Paulusi orðið (2. Kor. 11.26):

„Nógv havi eg ferðast; eg havi verið í vanda av áum, í vanda millum ránsmenn, í vanda av fólki mínum, í vanda av heidningum, í vanda í býi, í vanda í oyðimørk, í vanda á sjógvi, í vanda millum falskar brøður,“

Tá ið Paulus sigur „í vanda á sjógvi“ meinar hann kanska eisini við vanda av sjórænarum. Søgufrøðingar siga, at vandin fyri sjórænarum hevði verið serliga stórur, áðrenn rómverjar komu framat; men tað merkir ikki, at har var vandaleyst, tá ið Paulus ferðaðist millum lond. Kanska sum á Balabac. Vandin var ikki so stórur sum fyrr, men hann var har enn. 

Og eins og tú ikki kanst siga, hvør er sjórænari og ikki á Balabac, so hevur tað eisini verið, tá ið Paulus ferðaðist. Okkurt kundi altíð henda. 

Minnir hetta okkum ikki um ferðina um lívsins hav?

Børnini hildu at tey vistu, hvussu ein sjórænari átti at síggja út. Gera vit ikki ofta sama feilin? Vit halda, at vit vita, hvussu vandarnir, sum koma á okkum, eiga at síggja út. Men tað vita vit als ikki!

Og so ein tanki afturat. Hví útsetti Paulus seg fyri at koma í vanda av sjórænarum? Jú, hann gjørdi tað, tí Jesus hevði sagt (Mark. 16.15):

 „Farið út í allan heimin og prædikið evangeliið fyri øllum skapninginum!“

Og tað er tað sama í dag. Boðið at fara stendur enn við. – Og vandarnir? Jú, teir eru har enn.