Vreiði, røtt og skeiv
– við Saul kongi sum dømi
Vit lesa fleiri ferðir, at Saul kongur bleiv óður. Fyrstu ferð var tað, tí Andi Guds kom yvir hann, og vreiði hansara tendraðist. Hinar ferðirnar hevði tað einki við Anda Guds at gera. Í Efesusbrævinum 4.26 stendur:
„Verða tit ill, so syndið ikki, latið ikki sólina seta yvir vreiði tykkara –“
Versið kann eisini umsetast: „Verið ill og syndið ikki …“
Viðhvørt er tað rætt at verða illur og skeivt ikki at verða tað.
At byrja við varð Saul óður um tað rætta. Hann varð óður, tí hann brendi fyri tí, sum Gud brennir fyri. Men so hendi okkurt, og eldurin sløknaði. Í staðin fór ein annar eldur at brenna, ein, sum varð fóðraður við øvund og ærusjúku.
Tá ið Saul brendi fyri tí rætta
Hendingin, har Saul bleiv óður um tað rætta, fór fram stutt eftir, at hann var salvaður til kong. Í Fyrru Sámuelsbók 11.1-2, 6 stendur:
„Nú kom Nahas Ammonitur og kringsetti Jabes í Gilead. Tá søgdu allir menninir í Jabes við Nahas: „Ger sáttmála við okkum, so skulu vit tæna tær!“
Men Nahas Ammonitur svaraði teimum: „Ja, men tey kor seti eg, um eg skal gera sáttmála við tykkum, at eg stingi út høgra eyga á tykkum øllum – øllum Ísrael til skomm!““
„Táið Saul hoyrdi hetta, kom Andi Guds yvir hann, og vreiði hansara tendraðist ógvuliga.“
Navnið „Nahas“ merkir ormur ella slanga. – Áhugavert er, at filipinska orðið fyri slanga er „ahas“. Hildið verður, at orðið kemur upprunaliga úr Miðeystri. Samband var jú millum Miðeystur og Fjareystur, langt áðrenn evropearar leitaðu sær eystureftir.
Tá ið Saul hoyrdi tað, ið Nahas segði, kom Andi Guds yvir hann, og hann bleiv ógvuliga óður. Á sama hátt eigur tað at øsa okkum, tá ið vit hoyra Nahas – slanguna – gera seg inn á fólk Guds.
Tá ið Saul brendi fyri tí skeiva
Saul bleiv mangan óður, eftir at eldur Guds var sløknaður í lívi hansara. Ein av hesum hendingum fór fram, eftir at Dávid hevði dripið Goliat (1. Sám. 18.7-9):
„Og kvinnurnar, ið dansaðu, sungu: „Saul feldi síni túsund, men Dávid síni tíggjutúsund!“
Tá kom ógvuliga ilt í Saul; hesi orð dámdi honum illa, og hann segði: „Dávidi geva tær tíggjutúsund, og mær geva tær túsund – nú er einki eftir hjá honum uttan at fáa kongadømið!“
– Frá tí degi hevði Saul ilt eyga á Dávidi.“
Ein onnur hending fór fram, tá ið Jónatan royndi at greiða pápa sínum frá, hví Dávid var burturstaddur (1. Sám. 20.30):
„Tá tendraðist vreiði Sauls móti Jónatan, og hann segði við hann: „Tú sonur rangvørga og treiska kvinnu! Veit eg ikki, at tú ert vinmaður sonar Ísai – til vanæru fyri teg sjálvan og til vanæru fyri blygd móður tínar!“
Soleiðis er tað, tá ið eldur Guds í okkum sløknar. Ein annar eldur fer at loga, og mangan fara vit at finnast at fólki Guds. Saul bleiv ikki bara óður um tað skeiva, nei hann gjørdist jánkasligur og vinglutur, tá ið tað kom til tað rætta.
Í Fyrru Sámuelsbók 13. og 14. kapitli lesa vit, at filistarar gjørdu seg inn á ísraelsfólk. Tað átti at havt gjørt Saul eins óðan, sum tá ið Nahas kongur hótti fólk Guds, men tað gjørdi tað ikki. Seinni vóru tað amalekitar (kap. 15). Heldur ikki her lesa vit nakað um, at Saul bleiv óður. Og tá ið filistararvið Goliat á odda háðaðu bæði Harran og ísraelsfólk, lesa vit bert um, hvussu bangin Saul var (17.11).
Alt hetta merkti ikki, at hann var blíðkaður við árunum. Nei, andaliga líkasælan gjørdi hann til ein óðan og óhugnaligan mann. Spyr bara Dávid. Og í seinasta bardaganum, har hann doyði (28.3-25 og 31.1-6), lesa vit, at ógvulig angist kom á hann. Eldurin frá Gudi var sløknaður.
Og so til okkara
Minnist tú, hvussu brennandi tú einaferð vart? Hvussu eldur Guds kundi øsa teg upp, tá ið tað kom til søk Hansara?
Einki var tær so ríkt,
sum tá lív títt var vígt
til Jesus og Jesus aleina,
men so kom okkurt inn,
so títt hjarta og sinn
ikki brendu í tær sum fyrr.
Tað er so lætt at billa sær inn, at orsøkin til, at tað ikki er soleiðis longur, er, at tú ert búnaður og heldur kanska, at tú ert farin at skilja náðina betur.
Latið okkum vera sera varin. Tað er álvarsamt, tá ið eldur Guds sløknar. Og so ikki minni álvarsamt. Hvør er eldurin, sum er komin í staðin fyri eld Guds?
Men Harrin havi lov, Hann hevur ikki gloymt teg.
Men nú býður hann tær,
at tú koma skalt har,
sum tú fyrr plagdi við hann at tala.
Kom í samband við hann,
tann vinin, tú fann,
sum teg elskar og er tær nær.