Jólahald og tankar um umseting

– okkurt tekniskt og okkurt at taka heim við

Jólahald í skúlanum. Fimleikahøllin er pyntað, Alex Sólstein lesur jólaevangeliið, Óli Dahl lesur søgu, og næmingar –  undir leiðslu av Doffa – føra fram sjónleik. Vit fáa appilsin við heim. Og so er jólafrí.

Eg havi kanska altíð verið í so nørdasligur, bilar nokk ikki. Minnist, tá ið Alex Sólstein las jólaevangeliið, at hann nýtti Dahls umseting. Hon ljóðaði flott og hátíðarlig, men eg var ikki vanur við hana; vit nýttu jú umseting Victors. Eg helt tað vera løgið at byrja við orðinum „Men“: „Men tað hendi í teimum døgum …“ Og so var tað orðið „sí“: „… sí, eingil Harrans … sí eg kunngeri …““ Eg helt tað var løgið at nýta orð, sum vit sjáldan ella ongantíð hoyrdu í vanligari talu.

Lítið visti eg tá, at eg einaferð sjálvur fór at umseta Skriftirnar. Er tað nakað, sum umsetingararbeiðið hevur lært meg, so er tað, at tað er ómøguligt at gera øllum til vildar. Tað eru so nógvir nuansur at taka fyrilit fyri, og tí fer tað altíð at vera onkur, sum finnur okkurt, henni ella honum ikki dámar.

Aftur til Dahl og jólaevangeliið. Minnist, tá ið eg umsetti Lukas tvey og kom til hasar orðingarnar „men“ og „sí“. Stuttligt – um mann kann siga so – at kunna fara afturum og síggja ta teknisku síðuna av tí heila; hví Dahl og Victor umsettu, sum teir gjørdu.

Nú, eg skrivi hetta, komi eg at hugsa um, hvussu langt síðan tað er, at eg umsetti júst hatta. Ótrúligt, sum tíðin gongur skjótt. Hetta var í seinnu helvt av hálvfemsunum. Nærum 30 ár síðan!

Tekniski parturin

„MEN tað hendi …“ Luk. 2.1

Dahl:Men tað hendi í teimum døgum, at tað komu boð frá Augustusi keisara …“

Victor: „Um hesa tíðina gekk út boð frá Augustusi keisara, …“

Grikska orðið, sum Dahl umsetur „men“ er „de“. Í samanhanginum her hjá Lukasi merkir tað  í stuttum, at vit nú eru komin til ein nýggjan part av søguni. Tað er sama søga, men nýggjur partur. Torført er at umseta slík hugtøk. Hvørki føroyskt – ella hini málini rundan um okkum – hava nakað orð, sum svarar til. Luther og teir, sum umsettu gomlu norðurlendsku Bíbliurnar, umsettu tað „men“, meðan flestu umsetarar nú á døgum ikki umseta orðið.

„… SÍ, eingil Harrans … SÍ, eg kunngeri tykkum …““ Luk. 2.9-10

Dahl: „Og , eingil Harrans stóð hjá teimum, … Og eingilin segði við teir: „Óttist ikki; tí , eg kunngeri tykkum eini stór gleðiboð, …““

Victor: stóð eingil Harrans fyri teimum, … Men eingilin segði við teir: „Óttist ikki! Eg kunngeri tykkum stóra gleði, …““

Grikska orðið, sum Dahl umsetur „sí“ er „idou“. Orðið merkir „sí“, sum Dahl umsetur tað, ella vit kundu eisini sagt „hygg“. Í 9. versi umsetur Victor tað „nú“. Honum er loyvt at umseta tað soleiðis, tí týdningurin her er breiðari enn bara „sí“ ella „hygg“. Tað, sum liggur í týdninginum, er at steðga á og geva tí gætur, sum nú hendir. Nakað tað sama, sum tá ið onkur sigur: „og vita tit, hvat nú hendi?“ Tá ið vit koma til 10. vers, loypur Victor orðið um.

Hyggja vit at nýggjastu endurskoðaðu útgávuni av donsku umsetingini, síggja vit, at har hava tey gjørt tað mótsetta. Har er orðið lopið um í 9. versi, men umsett „se“ (sí ella síggið) í 10. versi. Tað torføra við at umseta slíkar orðingar sum hesar er, at ikki øll mál nýta slíkar orðingar líka ofta. Umseta vit tað altíð „sí“ ella „hygg“ – hvørja ferð, tað kemur fyri á frummálinum – kann tað gera umsetingina tunga at lesa.

Okkurt at taka heim við

Og so okkurt eitt sindur praktiskari, okkurt, sum vit kunnu taka við okkum á leiðini. Kanska eitt sindur sum við appilsinunum, sum vit fingu við heim aftan á jólahaldið í skúlanum.

„MEN tað hendi …“ Luk. 2.1

Eg segði, at tað sum liggur í orðinum, sum Dahl umsetti „men“, er, at søgan heldur fram, men at vit nú eru komin til ein nýggjan part.

Tað, sum hendi Jósefi og Mariu í Lukasi tvey, var framhald av tí, sum hent hevði í kapittul eitt. Tey vóru bara komin til ein nýggjan part. Eg haldi neyvan, at tey sóu fólkateljingina, og alt, sum tað innibar, sum framhald av somu søgu. Teimum hevur tað óivað alt verið ein stór fløkja. Har var einki samanhang í nøkrum. Tað var ikki fyrr enn seinni, at tey sóu heildarmyndina.

Man tað ikki vera tað sama við okkum? Vit hava ofta ringt við at síggja, hvussu tað, sum hendir okkum, kann passa inn í heildarmyndina, men tað ger tað. Gud veit, hvat Hann ger.

„… SÍ, eingil Harrans … SÍ, eg kunngeri …““ Luk. 2.9-10

Orðið, sum Dahl umsetur „sí“, er nýtt at fáa okkum at geva tí gætur, sum nú hendir. Vit eru bara so skjót at lata okkum fanga av øllum rundan um okkum og tí ikki geva tí gætur, sum Gud ger. Gott at hava í huga, serliga í øllum jólahurlivasanum.

Bønarløtan

Bønarløtan nov 2024 – TAK NIÐUR

Av bókahillini: Smáttan

– Gud fittur og til staðar

„Samfelagið við Gud er yndisligari, enn sigast kann frá. Hann samskiftir við Síni endurloystu í fjálgum vinalagi, sum er hvílandi og lekjandi fyri sálina. Hann er hvørki óstøðugur, sjálvsøkin ella illsintur. Tað, sum Hann er í dag, er Hann í morgin og í ovurmorgin og næsta ár. Hann væntar einans tað av okkum, sum Hann sjálvur hevur útvegað fyrst.“ (A.W. Tozer)

Eg las fyri nøkrum árum síðan eina lítla bók, sum eg haldi, lýsir sera væl tað, sum Tozer er inni á. Hugsaði at hugleiða eitt sindur um bókina.

Bókin er ein skaldsøga. Enska heitið er „The Shack“. Føroyska heitið hevði helst verið „Smáttan“. Bókin kom út í 2007 og er síðan umsett til meira enn 40 mál. Tað er ikki at taka munnin ov fullan at siga, at hon hevur verið mongum til signing.

Rós og rís

Eg var komin longu leiðina úr Filipsoyggjum til Florida at vera við til eitt umsetingarskeið. Búði hjá nøkrum vinfólkum. Sunnumorgunin fóru vit í sunnudagskúla. Í Amerika er, ella var tað, vanligur siður, at øll samkoman fer í sunnudagskúla, ikki bara børnini. Maðurin, sum leiddi flokkin, vit vóru í, fortaldi um bókina, sum vit umrøða. Hann rósti henni til skýggja, vildi vera við, at hetta var besta kristna bókin, sum var skrivað seinastu hundrað árini. Hann var so hugtikin av henni, at vit fingu øll hvør sítt eintak. Eg eri vanliga ikki so hugtikin av slíkum bókum, men eg veit ikki, eg takkaði og tók bókina við aftur til Filipsoyggjar.

Áhugavert, hvussu ymisk vit kunnu vera. Nakrar mánaðir eftir, at eg var komin heimaftur, fekk eg teldupost frá einum gomlum kenningi í USA. Viðkomandi ávaraði í teldubrævinum øll trúgvandi um ikki at lesa „The Shack“ ella „Smáttuna“, sum vit kalla hana. Hann vildi vera við, at bókin var ræðulig, ja, beint fram vandamikil.

Løgið. Tá ið eg fekk bókina í Florida, hevði eg í roynd og veru onga ætlan um at lesa bókina; men tá ið eg so fekk teldubrævið frá kenninginum, bleiv eg spentur og las hana.

Skriftin og skaldskapur

Eg dugi ikki at døma, um hetta er besta kristna bókin, sum er skrivað seinastu hundrað árini, men eg kann siga, at hon er ein av bestu bókunum, eg nakrantíð havi lisið.

At siga, at bókin er vandamikil lesnaður, haldi eg, er bæði fjákut og skeivt. Hetta er ein skaldsøga, sum er skrivað fyri at lýsa nakrar ávísar andaligar sannleikar. Bókin er ikki ein lærubók, sum miðvíst er ætlað at lýsa Skriftina út í æsir. Tað er sum við „Pílagrímsferðini“ til dømis. „Pílagrímsferðin“ hevur gjøgnum øldirnar verið óteljandi mongum til hjálp, men tað hevði verið skeivt at grundað læru okkara á tað, sum stendur í henni. Tað var hon ongantíð ætlað til.

Tað, sum høvundurin av „Smáttuni“ vil hava okkum at skilja, er hetta – sum vit ofta hava trupult við at taka til okkara – nevniliga at Gud er fittur og til staðar.

Brotið í Skriftini, sum eg haldi lýsir tað serliga væl, sum bókin er um, er Fyrsta bræv Jóhannesar 1.3-4:

„– Tað, sum vit hava sæð og hoyrt, kunngera vit tykkum við, so eisini tit kunnu hava samfelag við okkum; og samfelag okkara er við Faðirin og við Son Hansara, Jesus Kristus. – Hetta skriva vit tykkum, fyri at gleði tykkara kann vera fullkomin.“

Smáttan og søgan

Høvuðspersónurin í bókini eitur Mack. Hann og konan høvdu upplivað tað ræðuliga – nøkur ár frammanundan – at missa lítlu dóttur teirra. Tað einasta nakar visti, var, at tað, sum hendi, hevði samband við eina ávísa gamla smáttu.

Bókin byrjar við, at Mack finnur ein lepa í postkassanum, sum er undirskrivaður av einum, sum kallar seg „Papa“. Á lepanum biður hesin, sum kallar seg Papa, Mack um at møta sær í gomlu smáttuni komandi vikuskifti. „Papa“ ljóðar jú sum pápi, og tí heldur Mack, at tað er pápi hansara, sum hevur skrivað. Løgið, heldur hann, tí hann og pápin hava einki samband havt hvør við annan, síðan hann sum 13 ára gamal rýmdi heimanífrá.

Mack fer til smáttuna, men har er eingin. Hann fer aftur í bilin; men í tí hann fer avstað, broytist alt umhvørvið til okkurt vakurt. Hann fer úr aftur bilinum og inn aftur í smáttuna. Inni í smáttuni møtir hann trimum persónum – Tríeindini í menniskjalíki. Gud Faðirin er ein prúð hugfarslig svørt kona, sum eitur Elouisa Papa. Henni dámar at gera mat og fjálga um. Gud Sonurin er træsmiður úr Miðeystri, og Heilagi Andin er ein asiatisk kvinna, ið eitur Sarayu.

Hetta, haldi eg, ørkymlaði hann, sum sendi mær brævið. Skriftin lýsir ongantíð Gud Faðirin og Gud Heilaga Andan í menniskjalíki. Tað er bara Gud Sonurin, sum er lýstur soleiðis. Tað sigur seg sjálvt, at vit gera væl í ikki at fara har, sum Skriftin ikki fer. Men tá ið tað er sagt, so er tað eingin loyna, at enntá líknilsi Jesusar ofta mynda Gud á ein hátt, sum ikki altíð passar í rammurnar, sum vit vilja hava Gud at passa í. So aftur til søguna.

Mack er saman við tríeindini alt vikuskiftið. Hann hevði aldri áður upplivað nakað so ríkt og gott.

Á vegnum heimaftur hugsar hann so nógv um alt, sum hann hevur upplivað, at hann verður óansin og endar í einari álvarsamari ferðsluvanlukku. Tað var um reppið, at hann kom undan við lívinum. Tá ið hann kemur fyri seg aftur, heldur hann, at møguliga var alt ein dreymur.

Ella var tað ein dreymur? Vikuskiftið í smáttuni broytti áskoðan Macks á Gud. Hann hevði ongantíð áður skilt, at Gud kundi líkjast onkrum sum Elouisu Papa, at Honum dámar at hugna um og fáa okkum at kenna okkum væl saman við Sær.

Bókin og bakstøðið

Eftir at hava lisið bókina, kom eg í prát við onkran, sum kendi til uppvøkstur høvundans. Hann vaks upp í einum illa skipaðum kristnum heimi. Pápin var trúboði, men eitt ónt menniskja – ein maður, sum bæði særdi og skuffaði síni egnu. Vit vita, hvat tað ger við fatan okkara av Gudi.

Bókin er roynd høvundans at lýsa fyri sær sjálvum og okkum, at soleiðis er Gud ikki. Hann er ein jaligur Gud, sum vil náa út til okkara, vera saman við okkum og vinna álit okkara.

Hetta tørvar okkum øllum at verða mint á. Kanska er bakstøðið ikki so myrkt sum høvundans, men vit kenna øll, hvussu knúsandi og fult av vónbrotum lívið kann vera. Okkum tørvar hugnaligu og lekjandi nærveru Hansara, sum Fyrra Korintbræv 1.9 skrivar um:

„Trúfastur er Gud, sum tit vórðu kallað við til samfelag við Son Hansara, Jesus Kristus, Harra okkara.“

Tolin at renna skeiðið

– við innblástri frá J.R.R. Tolkien og Timothy Keller

Hobbin og Ringanna harri

Tað var ikki fyrr enn fyri nøkrum árum síðan, at eg gjørdist hugtikin av bókunum hjá J.R.R. Tolkien. Her hugsi eg um bøkurnar Hobbin, Ringanna harri og aðrar tongdar at teimum. Í bókunum verða vit førd inn í ein spennandi heim, har tað ikki bara eru alskyns sløg av menniskjum, men eisini álvar, vættrar, dvørgar og aðrir løgnir skapningar. Høvuðspersónarnir, hobbarnir, eru okkurt um hálva manshædd høgir. Bygdin, teir búgva í, eitur Hobbiton. Í Hobbiton er gott at vera, og hobbunum dámar at njóta stilla bygdarlívið og alt rundan um tað.

Fyrsta bókin, Hobbin, er um hobban Frodo og vandaferð hansara. Á ferðini finnur hann ein ring við yvirnatúrligum mátti. Hinar bøkurnar – Ringanna harri – tríggjar í tali, eru um ein fylgisvein hjá Frodo, Bilbo Baggins. Bilbo er sendur at blaka ringin í eldgosið, har ringurin upprunaliga varð smíðaður. Nógv ónt er tongt at ringinum, og tað er bara á henda hátt, at ringurin kann verða gjørdur til einkis. Ferðin er long, vandafull og kjokkfull av spennandi hendingum. Nakrir vinir eru við Bilbo, og so eru tað øll tey, sum teir møta á ferðini.

Bøkurnar og Skriftin

Orsøkin til, at eg gjørdist so áhugaður í bókunum hjá Tolkien, var, at eg ofta hoyrdi góðar bíbliulærarar endurgeva úr teimum. Bøkurnar eru fullar av myndum, sum lýsa andaligar sannleikar. Áhugavert, tí Tolkien sjálvur tvíhelt um, at bøkurnar ikki vóru ætlaðar at lýsa nakað ávíst, men vóru bara søgur. Orsøkin til, at tær tó lýsa tað andaliga lívið so væl, er, at kristna lívsáskoðanin hjá Tolkien skínur ígjøgnum tað, sum hann skrivar.

Nøkur fá bíbilsk dømir:

  • Vit lesa aftur og aftur í bókunum hjá Tolkien, hvussu øgiligur og eirindaleysur óndskapurin er.
  • Vit lesa, at endamálið hjá teimum, sum vóru sendir við ringinum, var ikki, so at teir kundu vinna sær heiður og ríkidømi, men so teir – við at ofra seg sjálvar – kundu beina fyri tí ónda.
  • Teir vóru valdir, ikki tí teir vóru so sterkir, men heldur tí, teir vóru so veikir.
  • Bilbo var illa særdur á ferðini. – Bíblian sigur, at tað fer eisini at henda okkum!
  • Teir høvdu ikki megnað ferðina uttan hjálpina, teir fingu á leiðini.
  • Tá ið Bilbo skuldi blaka ringin í eldin, var hann so illa fyri, at ein annar mátti koma og hjálpa honum. – Tað kenna vit frá okkum sjálvum og Skriftini.
  • Sigurin kostaði nógv og var ikki endaligur.

Bøkurnar og Timothy Keller

Timothy Keller, sáli, man vera bíbliulærarin, sum meira enn nakar annar gjørdi, at eg bleiv bitin av hobbunum. Honum dámdi serliga væl bøkurnar og sipaði dúgliga til teirra. Onkur, sum kendi Timothy Keller væl, segði, at hann var hugtikin av bókunum hjá Tolkien heilt frá tí, hann kom til trúgv, og líka til Harrin tók hann heim.

Eg minnist, at í einari talu kom hann inn á, at vit liva í eini tíð, har alt skal henda í einari handarvending, og hvussu hesin hugburðurin eisini ávirkar trúgvandi. Fólki dámar ikki at binda seg til nakað, sum kann koma at taka ov langa tíð, og serliga ikki, um tað bindur tey fyri lívið. Brotið úr Skriftini, sum kemur mær í hug, er Hebrearabrævið 12.1-2:

„Latið tí eisini okkum, táið vit hava so stórt skýggj av vitnum rundan um okkum, leggja av okkum alt tað, ið tyngir, og syndina, sum hongur so føst uppi í okkum, og við toli renna skeiðið, ið okkum er fyrisett, havandi eyguni vend á Jesus, upphavsmann og fullkomara trúarinnar, sum fyri gleðina, ið fyri Honum lá, tolin leið á krossi og legði einki í vanæruna – og situr nú við høgru síðu hásætis Guds!“

Sum so ofta, so lýsti Keller sannleikan við fara aftur til hobbarnar. Hann lýsti, hvussu long og torfør ferðin hjá Bilbo og vinum hansara var. Eg minnist ikki, júst hvussu hann segði tað, men tankin var, at ferð teirra var ein vandaferð – nógv longri enn teir høvdu væntað. Fíggindarnir vóru nógv fleiri og sterkari, enn teir høvdu ánað, og fjøllini og dalarnar nógv tyngri, enn teir høvdu droymt um.

Har var so nógv, sum teir ikki høvdu givið sær far um, áðrenn teir fóru avstað; trupulleikar, sum teir máttu loysa, skuldi ferðin eydnast. Og so var tað løgni, óndi Gollum og marran, sum hann var teimum líka til tað síðsta.

Og ikki bara tað. Tá ið teir so endiliga komu heimaftur, bíðaðu enn fleiri avbjóðingar.

Soleiðis er tað andaliga lívið.

Vit enda við tveimum sunnudagsskúlasangum, ið umrøða sama evnið:

Upp á tindar, gjøgnum dalar,
upp á tindar, gjøgnum dalar,
upp á tindar, gjøgnum dalar
vil eg fylgja, tá Jesus leiðir meg.
Eg vil fara, har hann leiðir,
eg vil fara, har hann leiðir,
eg vil fylgja, tá Jesus leiðir meg.
Eg vil fara, har hann leiðir,
eg vil fara, har hann leiðir,
eg vil fylgja, tá Jesus leiðir meg.

Eg eri við í Gud heri
og stríði fyri sannleikan.
Eg eri við í Guds heri;
Gud, ger meg til ein rættan mann.
Jesusi eg ynski fylgja,
um verðin enn meg háða vil;
eg vil líta bert á hann,
sum hin størsta sigur vann;
eg vil stríða fyri sannleikan.

Bønarløtan

Bønarløtan nov 2024 – TAK NIÐUR

Hevur nú Gud sagt?

– lýst í vitnisburði hjá Gerhardi Hansen, sála

Í 2017 kom ein áhugaverd bók út um dópin. Høvundur var fyrrverandi presturin, Gerhard Hansen, sáli. Áhugavert var at lesa, hvussu hesin maðurin, sum sjálvur hevði verið prestur, var komin til ta niðurstøðu, at Skriftin lærir dóp teirra trúgvandi, ikki barnadóp. Tá ið vit vóru heima fyrr í ár, gav Poul Jóhan Djurhuus mær ein bókling um Gerhard Hansen, og gott og áhugavert var aftur at lesa vitnisburð hansara.

Hóast tað var sera hugvekjandi at lesa, hvussu hesin fyrrverandi presturin tók djarva stigið at lata seg doypa, so var tað kortini ikki tað, sum eg serliga gav mær far um, tá ið eg las bóklingin, ið Poul Jóhan gav út í 2022. Tað, sum talaði sterkast til mín, var tað, sum hann skrivaði um, hvussu trúgvin skramblaði saman, og hvat mátti henda, áðrenn hon kundi endurreisast.

Gerhard skrivar:

Á heysti í 1991 skrivaði eg bræv til Kirkjumálaráðið – viðlagt læknaváttan – og bað um at verða loystur úr starvi tann 1. januar 1992, orsakað av vánaligum nýrum, sum eg framvegis stríðist við.

Nógv var hent í lívi mínum framman undan hesi støðutakan, sum gjørdi, at eg ikki kendi tað vera rætt, at eg framvegis skuldi arbeiða sum prestur. – Eg fari at biðja teg, kæri lesari, um at geva tí gætur, sum eg her sigi frá, og so samanbera tað við tað, ið hendi seinni í lívi mínum –. Í longri tíð hevði Satan teskað mær í oyru: „Tað kann ikki vera satt, at tú skalt trúgva øllum tí, sum skrivað er í Bíbliuni? Sjálvandi er tað, ið har stendur, skrivað av menniskjum. Eingin kann prógva, at tað er satt?“

Eg veit ikki við vissu, nær hetta hendi, men tað kom so spakuliga og sníkjandi. Kanska var hetta millum annað eitt úrslit av lesnaðinum á teim­um lærdu háskúlunum, ið eg gjøgnum nógv ár hevði vitjað? Nógvar vinstrahallar kreftir arbeiddu á lærdu háskúlunum hesi árini. Hin atfinningarsami søguligi granskingarhátturin var ikki at koma uttanum. Tá ið eg las dómsavgerðirnar frá teimum lærdu háskúlunum, ið høvdu dømt um før­leika mín í søgu í 1986, gjørdist eg heilt illa við, tá ið eg las: „Gerhard Hansen er meget godt skolet i den historisk kritiske metode …“

Tá gjørdist mær greitt, at eg var ikki tann sami, sum eg hevði verið. Hvat var og ikki, so hevði eg givið eftir. Hetta gjørdist at enda mítt størsta mistak og niðurlag, sum gjørdi, at eg veik longri og longri burtur frá Hon­um, ið eg hevði sett alt mítt álit á, Jesus Kristus.

Eg má viðurkenna, at hetta vóru nøkur ræðulig ár, tá ið eg livdi burtur frá mínum Harra og Frelsara. Eg havi uttan iva sárað mong menniskju hesi árini. Fyrst og fremst mína táverandi konu, sum ikki orkaði meira og ynskti hjúnaskilnað, sum eg skilji væl, og so míni trý børn, sum eg elski av heilum hjarta. Viðurskiftini okkara millum eru góð í dag.

Eg minnist serstakliga tíðina, tá ið eg búði í Keypmannahavn. Har gekk eg og válaði niðurbrotin og sokkin í synd. Eg græt og græt. Eg kundi ikki fara inn, har onnur fólk vóru. Hvørja ferð, eg skuldi siga okkurt, fór eg at gráta og fekk ikki orðini fram á varrum mínum.

*****

Í lívi hins kristna er støðutakan okkara til orð Guds alt avgerandi og endurspeglar persónliga sambandið við Kristus. Tess hægri vit virða orð Guds og boð Jesusar, tess virðisleysari, týdningarleysari og líkasælari verða allar hugsanir manna fyri okkum. Hetta er eisini galdandi fyri øll mannaboð, sum koma inn í kirkjuna og skulu eitast at vera boð Guds. Sum tíðin gongur, kenna fólk ikki munin á boðum manna og boðum Guds. Her hugsi eg m.a. um dópin og nú seinni hjúnalagið, sum Gud sjálvur hevur sett á stovn, og sum nú eisini skal fevna um ein minniluta av samkyndum. Hví eru vit farin so langt av leið?

Kirkjan, sum eg havi verið prestur í, og sum álegði okkum alt hetta, sum nevnt er í prestalyftinum, helt ikki sjálv hetta lyftið. Biskupar og nógvir prestar beinleiðis avnokta, at orð Guds er livandi og máttmikið; nei, teir vilja hava tað at samsvara við tíðina, vit liva í, tí alt er so nógv broytt. Hetta kundi ikki vera rætt.

*****

Gerhard Hansen hevði rætt. Men tá ið tað er sagt, so mugu vit varða okkum ikki at vera ov skjót við peikifingrinum. Ein hending, nú vit vóru heima, kemur mær í hug. Eg møtti einum kærum bróður, sum hoyrir til heimamissiónina. Meðan vit prátaðu, segði hann við meg, at hann ræðist, hvussu nógv brøðrasamkomurnar hava flutt seg frá tí, sum tær áður stóðu fyri. Álvarsamt.

Mest av øllum má eg ansa mær sjálvum. Eg havi nú í mong ár arbeitt burturav við Skriftini og kenni frá egnum royndum, hvussu skjótt tað kann vera at fara á glið. Hin óndi kemur til okkara – og fyri at endurtaka Gerhard Hansen – teskar okkum í oyrað: „Tað kann ikki vera satt, at tú skalt trúgva øllum tí, sum skrivað er í Bíbliuni?“ Ert tú ikki alla tíðina á vakt, missir tú virðingina fyri Orðinum og fert at pilka burt tað, sum tú ikki heldur hóska til okkum og okkara tíð.

Lat meg siga tað soleiðis: Tað er tann vissi undirgangur at hava sítt dagliga virki í Skriftini, leggur tú teg ikki eftir dagliga at dyrka samfelagið við Harran. Vit kunnu eisini siga: Skriftin minus Heilaga Andan er eitur. Tað er altíð vandamikið, tá ið tað heilaga gerst akademiskt, og tí ikki verður tikið í tí heilaga álvara, sum tað skal takast.

Misskiljið meg ikki. Vandin er ikki í gudfrøði – okkum tørvar gudfrøðingar. Vandin er í at víkja burt frá trúnni, so sum Gerhard Hansen segði, at tað hendi honum. Her mugu vit øll vera ansin og ikki gloyma, at hin Óndi er alla tíðina úti eftir at knúsa trúgv okkara á tað, sum Gud hevur sagt.

Kristus er svarið – eisini tá ið umstøðurnar eru fremmandar

Í Lipa City at læra tagalog

Vit høvdu ikki verið leingi á Filipsoyggjunum, bara nakrar mánaðir. Búðu einar tveir tímar sunnan fyri Manila. Býurin, har vit búðu, eitur Lipa City. Minnist meg rætt, búðu okkurt um 100.000 fólk har tá. Í dag – nærum 40 ár seinni – er fólkatalið næstan hálv millión. Vit vóru har fyri at læra okkum tagalog, høvuðsmálið á Filipsoyggjum.

Skilamaðurin harra Benedict

Millum teirra, vit komu at kenna, var ein eldri maður. Tíverri havi eg gloymt navnið. Navnið, sum onkursvegna kemur mær í hug, er harra Benedict. Eg haldi ikki, at tað er rætta navnið, men vit kalla hann bara harra Benedict – ger tað lættari at siga frá.

Vit komu at kennast, tí eg keypti tvær orðabøkur frá honum, eina tagalog-enskt og eina enskt-tagalog. Harra Benedict hevði sjálvur verið við til at skriva tær. Maðurin, sum hevði staðið fyri arbeiðinum, var ein katólskur prestur úr Avstralia. Navnið hjá honum minnist eg; hann æt Faðir English. Skilti eg tað rætt, búði Faðir English í Lipa, tá ið hann skrivaði orðabøkurnar. Í dag nýta fólk flest ikki orðabøkur, sum tey gjørdu tá. Nú er alt á alnetinum, men tá vóru orðabøkurnar hjá Faðir English tær størstu og mest fullfíggjaðu orðabøkurnar í øllum landinum.

Harra Benedict var ein sonevndur mestitsur. Forfedrarnir vóru  ein blandingur at filipinarum, kinesarum og spaniólum. Eftir húsinum at døma høvdu pengar einaferð verið í familjuni; tey vóru stór og høvdu einaferð verið flott. Nú vóru tey gomul og forfallin. Tá ið fíggjarligu umstøðurnar eru so óstøðugar, sum tær ofta eru í londum sum Filipsoyggjum, er skjótt at koma illa fyri og ongantíð sleppa burtur úr tí aftur. Her man harra Benedict ikki hava verið eindømi.

Hjá harra og frú Benedict vóru nógv tilkomin – ella nærum tilkomin – fólk í húsi. Umframt tey gomlu var ein fráskildur sonur og børnini hjá soninum, øll síðst í tannárunum ella fyrst í tjúgunum. Helst vóru onnur eisini, sum eg ikki minnist.

Tað var ikki uttan orsøk, at English prestur hevði fingið harra Benedict at hjálpt sær; maðurin var bæði gløggur, ordiligur og væl lisin. Ein álitismaður. Men sonurin – eg veit ikki – fyri mær sá hann út sum ein miðaldrandi playboy, og abbabørnini, har tóktist heldur ikki at vera gott skil á. Umstøðurnar vóru ikki lættar.

Abbasonurin stungin til deyðis

Ein morgun hoyrdu vit, at ein abbasonur var funnin á trappuni fyrr um morgunin, stungin til deyðis. Onkur hevði dripið hann við einum spjóti, sum vanliga varð nýtt til at høgga ís við. Abbasonurin hevði verið við í sølu av rúsandi evnum, skyldaði nógvar pengar, og tað kom at kosta honum lívið. Hart.

Jarðarferðin og vónloysið

Gloymi ongantíð jarðarferðina. Fyrsta jarðarferðin, vit vóru við til á Filipsoyggjum. Kistan var í heiminum, og jarðarferðin byrjaði haðani. Har var nógv fólk, tá ið vit komu inn. Harra Benedict var blíður og bjóðaði okkum okkurt at eta. Tú sást, at hann var syrgin, men tú merkti eisini, at hetta var ikki fyrstu ferð, at hann hevði upplivað sorg og vónbrot.

Úr heiminum gekk fylgið til kirkjuna. Tað tók okkurt um hálvan tíma. Minnist, at líkvognurin hevði hátalarar og spældi sokallaðan „slow rock“. Tað hevði eg ongantíð hoyrt til jarðarferð áður. Løgið og hjartanemandi. Minnist meg rætt, var ein av sangunum „Boulevard“. Sangurin er kanska langt síðan gloymdur, men tá var hann ofta at hoyra. Nakrar reglur í sanginum eru:

Never knew that it would go so far
When you left me on that boulevard
Come again, you would release my pain

Vit komu inn í kirkjuna. Tað var fyrstu ferð, eg hevði verið til gudstænastu í eini katólskari kirkju. Alt sýntist løgið og fremmant. Vit høvdu jú ikki enn verið serliga leingi á Filipsoyggjum. Tað var sjálvandi avmarkað, hvussu nógv tagalog, eg skilti, men eg minnist, at presturin tosaði um, hvussu evnaríkur ungi maðurin hevði verið. Minnist hann nevna, hvussu væl hann dugdi at tekna og mála.

Jú, har var nógv, sum eg ikki skilti; men kensluna av vónloysi, hana skilti eg, og hon situr eftir, hóast so mong ár eru liðin.

*****

Kristus er svarið

Trúgvandi familjur hava jú verið og kunnu sjálvandi verða raktar av slíkum hendingum sum hesari í Lipa City; men tað var ikki hendingin sjálv, sum festi seg í sinnið, men vónloysið, sum eyðkendi alt rundan um hendingina. Eitt vónloysi, sum bara Kristus kann frelsa okkum undan. Orðini í gamla sanginum eru enn sonn – sonn allastaðni, sama hvar á klótuni, vit eru.

Kristus er svarið til heimsins stóru neyð,
Kristus kann hjálpa úr vanda sorg og deyð.
Spurningar lívsins níva mangan mann,
teir eina Kristus svara, loysa kann,
tí Kristus er svarið til heimsins neyð.

Hvat gera vit?

Kanska tað hevði verið hóskiligt at enda við hesum trimum setningunum hjá Paulusi úr 1. kapitli í Rómbrævinum (undirstrikingin í versunum er mín).

Eg standi í skuld, bæði til Grikkar og aðrar tjóðir, bæði til vís og fávís.“ v. 14

Eg eri tí – fyri mín part – til reiðar at kunngera evangeliið, …“ v. 15

Tí eg skammist ikki við evangeliið; tað er jú kraft Guds, hvørjum tí til frelsu, sum trýr, bæði Jøda – fyrst – og Grikka.“ v. 16

Eg standi í skuld, eg eri til reiðar, eg skammist ikki. Tað er, tá ið tað er hugburður okkara, at vit kunnu bjóða fólki Hann, sum er einasta svarið, Kristus.

Onesimus – Hentur í Harranum

Onesimus: trælur, skuldari, sonur og bróðir.

Trælurin

Onesimus er trælurin, sum brævið til Filemon snýr seg um. Herumframt er hann eisini nevndur  móti endanum á Kolossebrævinum.

„Eisini sendi eg Onesimus, hin trúfasta og elskaða bróðurin, sum er úr býi tykkara; teir skulu siga tykkum frá øllum her.“ Kolossebrævið 4.9

Tey serkønu siga, at navnið Onesimus var eitt vanligt trælanavn. Navnið merkir hentur. Áhugavert er, hvussu Paulus spælir við týdningin av navninum [undirstrikingarnar í versinum eru mínar]:

„eg biði teg fyri syni mínum, Onesimusi, sum eg havi fingið í leinkjum mínum, honum, sum áður var tær „óhentur“, men nú er bæði tær og mær „hentur“ – honum, sum eg nú sendi tær aftur.“ Filemonbrævið 1.10-11

„Ja, bróðir, ver mær „hentur“ í Harranum, lívga hjarta mítt í Kristusi!“ Filemonbrævið 1.20

Skuldarin

Í brævinum til Filemon fáa vit ta fatan, at Onesimus møguliga hevði stolið eitt ella annað frá Filemon.

„Hevur hann gjørt tær nakran órætt, ella skyldar hann tær nakað, so skriva tað á rokning mína!“ Filemonbrævið 1.18

Av góðum grundum er tað trupult hjá okkum nýmótans menniskjum at fata, hvussu álvarsamar umstøðurnar hjá Onesimusi vóru. Einki mark var fyri, hvussu stóra straff flýggjaðir trælir kundu fáa. Og so ikki at tala um, høvdu teir eisini stolið.

Sonurin

Flýggjaði trælurin endaði í Róm, møtti Paulusi og kom til trúgv. Í brævinum til Filemon kallar Paulus hann son sín (v. 10), tað merkir andaliga son sín. Hann kallaði hann soleiðis, tí tað var ígjøgnum Paulus, at Onesimus kom til trúgv. Spennandi verður einaferð at fáa meiri at vita, hvørjar umstøðurnar vóru, tá ið teir hittust, og Paulus leiddi hann til trúgv.

Bróðurin

„Tak ímóti honum – tað er mítt egna hjarta! … ikki sum træl longur, men sum meir enn træl, sum elskaðan bróður. Tað er hann mær á serligan hátt, og hvussu mikið meiri tá ikki tær – bæði í holdinum og í Harranum! So satt sum tú tí roknar meg fyri sambróður tín, so tak ímóti honum sum ímóti mær!“ Filemonbrævið 1.12-17

Paulus biður Filemon taka ímóti Onesimusi, biður hann taka ímóti honum, sum tað var móti Paulusi sjálvum. Hann biður hann taka ímóti honum sum elskaðan bróður.

Av tí at vit ikki persónliga kenna til trælahald og umstøðurnar hjá trælum (og tað skulu vit vera glað fyri), er tað trupult hjá okkum at fata, hvussu grípandi Filemonbrævið er, og hvussu væl tað lýsir kollveltandi ávirkan evangeliums.

Bara tankin, at trælir og harrar teirra kundu vera elskaðir brøður, var óhugsandi. Og so at hugsa sær, at tað kundi vera møguligt, tá ið trælurin var rýmdur og enntá sekur í stuldri, tað var óhoyrt.

„Hvussu mær gongst, skal Týkikus, hin elskaði bróðirin, sum so trúliga hjálpir mær og tænir saman við mær í Harranum, bera tykkum boð um, alt samalt. Hann sendi eg til tykkara, júst fyri at tit skulu vita, hvussu til stendur við okkum, og fyri at hann skal troysta hjørtu tykkara. Eisini sendi eg Onesimus, hin trúfasta og elskaða bróðurin, sum er úr býi tykkara; teir skulu siga tykkum frá øllum her.“ Kolossebrævið 4.7-9

Týkikus var væl kendur í Kolosse. Tað er ikki óhugsandi, at hann og Onesimus høvdu – áðrenn Onesimus flýggjaði – møtt hvør øðrum inni hjá Filemon ella onkra aðrastaðni í Kolosse.

Nú ferðaðust teir saman til Kolosse, til samkomuna har og til Filemon. Leggið til merkis, at Paulus nevnir ikki Onesimus træl, men trúfastan og elskaðan bróður. Ein, sum saman við Týkikus skuldi siga teimum, hvussu tað gekst hjá fongslaða Paulusi. Hetta er tað, sum evangeliið ger.

„Her er ikki Grikki og Jødi, umskorin og óumskorin, fremmandur, Skýtti, trælur, frælsur – nei, Kristus er alt og í øllum.“ Kolossebrævið 3.11

***

Og so enda vit vitjan okkara hjá Onesimusi við Filemonbrævinum 1.13-14:

„Eg hevði havt hug at latið hann verðið her hjá mær, so hann í tín stað kundi tænt mær í leinkjum mínum, sum eg beri fyri evangeliið; men eg vildi einki gera uttan samtykki títt, fyri at góðska tín skal ikki vera eins og av noyðslu, men av fríum vilja.“

Her skjýtur Paulus upp – hóast hann ikki skrivar tað beinleiðis – at gott hevði verið, um Filemon kundi sent Onesimus aftur til hansara. Paulusi tørvaði hann í Róm. Óhenti trælurin, ið møguliga eisini var tjóvur, var vorðin ein hentur, trúfastur og elskaður bróðir. Evangeliið um Jesus hevði broytt hann.

„Tí eg skammist ikki við evangeliið; tað er jú kraft Guds, hvørjum tí til frelsu, sum trýr, …“ Rómbrævið 1.16

Filemon – elskaði vinur okkara

Filemon er hann, sum Filemonbrævið varð skrivað til. Paulus skrivar:

„… til Filemon, elskaða vin okkara, sum arbeiðir saman við okkum, Filemonbrævið 1.1

Støðið handan brævið er hetta:

Filemon hevði træl, Onesimus at navni. Hann var rýmdur og endaður í Róm, har hann onkursvegna hevði møtt Paulusi og var komin til trúgv. Tað løgna var, at Paulus og harri Onesimusar, Filemon, kendust væl. Paulus eggjaði nú Onesimusi at fara heim aftur til harra sín. Filemon búði í Kolosse, og ein samverkamaður Paulusar, Týkikus, skuldi sama veg, og tí sendi hann Onesimus við honum. Við sær høvdu teir brævið til Filemon. Í brævinum biður Paulus Filemon taka ímóti Onesimusi – ikki sum træli, men sum elskaðan bróður í Harranum.

Trælahald

Tað er ikki lætt hjá okkum at skilja, hvussu trúgvandi fólk – sum eitt nú Filemon – kundu loyva sær at halda trælir, og at ein so mætur maður sum Paulus kundi kalla ein trælaeigara vin og samverkamann.

Vit hava mangan lyndi til at vera dømandi, tá ið vit ikki skilja umstøðurnar, sum onnur liva undir. Trælahald – so skeivt, sum tað er – var ein stórur partur av samfelagsmyndini, tá ið Nýggja Testamentið var skrivað. Nærum annarhvør persónur í rómverska ríkinum var trælur. Tey fyrstu kristnu hildu seg uttan fyri samfelagsviðurskifti; kortini er áhugavert at síggja, hvussu læra Bíbliunnar førdi til, at trælahald ikki longur er loyvt. Tað er eingin sjálvfylgja.

Taktikkur

„eg biði teg fyri syni mínum, Onesimusi, sum eg havi fingið í leinkjum mínum, honum, sum áður var tær „óhentur“, men nú er bæði tær og mær „hentur“ – honum, sum eg nú sendi tær aftur. Tak ímóti honum – tað er mítt egna hjarta! Eg hevði havt hug at latið hann verðið her hjá mær, so hann í tín stað kundi tænt mær í leinkjum mínum, sum eg beri fyri evangeliið; men eg vildi einki gera uttan samtykki títt, fyri at góðska tín skal ikki vera eins og av noyðslu, men av fríum vilja.“ Filemonbrævið 1.10-14

Paulus kundi havt nýtt myndugleika sín sum ápostul og sagt Filemoni bart út, hvat hann skuldi gera. Tað gjørdi hann ikki; nei, hann dugdi at vísa fólki virðing. Ístaðin segði hann Filemoni, hvussu nógv Onesimus var broyttur. Hann hevði ikki verið til stóra nyttu áður, men tað var hann nú. Paulus ger seg enntá til veðhaldara fyri Onesimus, skrivar, at tað at taka ímóti Onesimusi er sum at taka ímóti sær. Hann sigur eisini, at honum hevði dámað best at latið Onesimus verðið eftir hjá sær; men hann vildi einki gera uttan samtykki frá Filemoni. Paulus dugdi at vera taktiskur.

Afturat hesum skrivar Paulus í 19. versi, at Filemon skyldaði Paulusi enntá seg sjálvan. Paulus sipar til, at hann hevði ein týðandi lut í, at Filemon kom til trúgv. Vit kenna ikki umstøðurnar. Áhugavert er tó, hvussu nógv av teimum, sum Paulus arbeiddi saman við, vóru komin til trúgv ígjøgnum Paulus.

„Paulus, fangi Krists Jesu, og bróðirin Timoteus – til Filemon, elskaða vin okkara, sum arbeiðir saman við okkum, Appiu, systur okkara, Arkippus, sum stríðir saman við okkum, og samkomuna í húsi tínum.“ Filemonbrævið 1.1-2

Leggið eisini til merkis fólkini, sum Paulus nevnir í fyrsta og øðrum versi. Kanska nevnir hann tey fyri at leggja eitt ávíst trýst á Filemon at taka ímóti Onesimusi og geva honum tað eftir, sum hann møguliga skyldaði honum.

Hann nevnir Appiu og Arkippus. Appia var møguliga kona Filemons og Arkippus sonur hansara. Hann visti, hvussu stóra ávirkan tey kundu hava á Filemon. Og so er tað samkoman í húsi teirra. Filemon var harri í húsinum, men ikki í samkomuni. Kanska var tað ein grund til, at hon er tikin við. Hvussu er og ikki, so visti Paulus, hvussu nógv Filemoni – og okkum øllum – tørvar íkast frá øðrum, skulu vit hugsa rætt.

Tøkk

At Filemon var ríkmaður, sum helt trælir, kundi fingið okkum at hildið, at Filemon var ikki ein fyrimyndarligur persónur, men so var ikki. Týdningarmikið er, at vit skilja umstøðurnar, sum onnur liva undir. Paulus helt nógv av Filemoni, og tað kemur ofta fyri í Filemonbrævinum. Paulus skrivaði, at hann hevði hoyrt um kærleika hansara til øll hini heiløgu (v. 5), at hann hevði fingið stóra gleði og troyst av kærleika hansara, og at Filemon hevði lívgað hjørtu hinna heiløgu (v. 7). Ikki so løgið, at Paulus takkaði Gudi, tá ið hann mintist hann í bønum sínum (v. 4), og heldur ikki so løgið, at hann bað um, at felagsskapur hansara í trúnni kundi verða virksamur fyri Kristus (v. 6). Paulus kundi av sonnum siga, at Filemon arbeiddi saman við sær (v. 1).

Tænarar Kristusar

„Í áliti á lýdni tínum skrivi eg til tín, vísur í, at tú gert enntá meir enn tað, sum eg sigi. So skalt tú eisini gera mær herbergi til reiðar; tí eg vóni, at eg við bønum tykkara skal verða tykkum givin.“ Filemonbrævið 1.21-22

Tá ið Paulus kemur til endan av brævinum, biður hann Filemon hava eitt rúm til reiðar til sín, tá ið hann kemur. Hann skrivar, at hann veit, at tey biðja fyri sær, og at tað fer at merkja, at hann fer at verða leyslatin. Samfelagsstættarliga var munurin stórur á Paulusi og ríkmanninum Filemoni – og ikki um at tala á burturrýmda trælinum Onesimusi; men munurin var burtur í Harranum. Í Honum vóru teir brøður, vinir, samverkamenn og tænarar Kristusar.

Rufus og móðir hansara

„Heilsið Rufusi, hinum útvalda í Harranum, og móður hansara og míni! Rómbrævið 16.13

„Og teir noyddu ein at bera kross Hansara, ein, sum kom framvið, sum kom av markini, Símun úr Kýrene, faðir Aleksander og Rufus.“ Markus 15.21

Rufus

Navnið Rufus verður nevnt tvær ferðir í Skriftini, eina ferð í Rómbrævinum og eina ferð í Markusi. Ymiskt peikar á, at talan møguliga er um sama mann. Vit kunnu vera rímiliga vís í, at orsøkin til, at Rufus og beiggi hansara eru nevndir í evangeliinum eftir Markus, er tí, at tey, sum hann skrivaði til, kendu teir. Tá ið so eisini verður havt í huga, at Markusarevangeliið varð skrivað við rómverjum í huga, so er ikki óhugsandi, at Rufus í Markusi og Rufus í Rómbrævinum vóru ein og sami maður.

Var tað sami maður, so er hetta myndin av familjuni: Foreldrini vóru Símun úr Kýrene og kona hansara, kvinnan, sum Paulus kallaði móður sína (Róm.16.13), og synirnir vóru Aleksander og Rufus.

Vit fara fyrst og fremst at geva okkum far um Rufus og móður hansara, men nøkur fá orð fyrst um Símun úr Kýrene. Hann var, sum nevnt, úr Kýrene og var í Jerúsalem hin minniliga dagin, tá ið Jesus varð krossfestur. Vit vita tó ikki, um hann nakrantíð búði í Jerúsalem. Møguliga var hann bara komin hagar at halda páskir og var á veg heim av markini, tá ið hann rendi seg í fylgið, sum var á veg út á Skallastaðin við Jesusi. Markus skrivar, sum vit lósu at byrja við:

„Og teir noyddu ein at bera kross Hansara, ein, sum kom framvið, sum kom av markini, Símun úr Kýrene, faðir Aleksander og Rufus.“ Markus 15.21

At Markus nevnir Símun og synirnar, kundi bent á, at hann – antin tá ella seinni – kom til persónliga trúgv á Kristus, og at synirnir vóru kendir av teimum, sum evangeliið var skrivað til.

Aftur til Rufus. Paulus kallar hann hin útvalda í Harranum. Orðið útvaldur, so sum tað er nýtt her, sipar til, at hann var ein úrmælingur, ein framúr dugnaligur tænari. Orðini í Harranum sipa til, at hann var Harrans maður, Hansara tænari.

Móðir Rufusar

„Heilsið Rufusi, hinum útvalda í Harranum, og móður hansara og míni! Rómbrævið 16.13

Móður hansara og míni merkir ikki, at hon bókstavliga var móðir Paulusar, men at hon hevði verið Paulusi sum ein móðir. Í einari umseting stendur: „… hon hevur verið mær ein móðir.“ Í eini aðrari stendur: „… hon hevur altíð tikið sær av mær, sum eg var hennara egni sonur.“

Hildið verður – og hetta eru bert gitingar – at Símun og kona hansara vóru millum teirra úr Kýrene, sum komu til Antiokia við evangeliinum (Áp. 11.20), og at Símun var ein av profetunum og lærarunum, sum nevndir eru í Ápostlasøguni 13.1. Hildið verður, at hann møguliga er Símun, sum hevði tilnavnið Niger. Hildið verður eisini – hetta eru eisini bara gitingar – at Paulus búði hjá teimum, tá ið hann búði í Antiokia. Í hvussu er og ikki, so búði Paulus hjá teimum eitt tíðarskeið.

Um tað er rætt, at Rufus, sonur Símun úr Kýrene í Markusi og Rufus í Rómbrævinum er ein og sami persónur, so vita vit ikki, hví Símun ikki er nevndur í heilsanini til Rufus og mammuna. Møguliga er hann longu fluttur heim í dýrdina, tá ið brævið er skrivað. Vit vita heldur ikki, hví tey eru endað í Róm.

Og so til okkara

Kanska vit hava loyvt okkum at fara í so langt við gitingum, men flættaðir í alt hetta eru ríkir sannleikar, sum ikki eru gitingar. Sannleikar, sum vit gera væl í at taka til okkara. Eg nevni fýra:

Týdningurin av at hava sterkar familjur

Símun átti tveir synir, sum vóru væl kendir millum tey trúgvandi. Sigur ikki lítið. Og Paulus kundi kalla mammu Rufusar móður sína. Ein vøkur mynd av eini sterkari familju, har øll eru við í verki Harrans.

Týdningurin av at taka onnur til okkara

Paulus kallaði móður Rufusar móður sína. Myndin lýsir, hvussu týdningarmikið tað er, at vit sum familjur duga at taka onnur til okkara og lata tey verða partur av familjuni. Móðir Rufusar hevur óivað havt góða ávirkan á Paulus.

Týdningur teirra ónevndu

Vit kenna navnið á Símuni og nøvnini hjá Alexanderi og Rufusi, men vit vita ikki, hvussu móðir Rufusar æt. Og soleiðis er tað ofta, eisini tá ið menn – innblástir av Gudi – skrivaðu okkum orð Guds. Tey, sum hava gjørt størsta munin, eru ofta ikki nevnd. Týdningarmikið er, at vit ikki gloyma hatta. Tað er so lætt at taka sær ilt av, hvør er nevndur og ikki.

Týdningurin av at gera sítt ítasta

Paulus kallaði Rufus hin útvalda, úrmælingin, hin framúr dugnaliga. Tað eigur at vera galdandi fyri okkum øll. Kanska tað er hóskandi, at vit enda við at geva Jeremiasi orðið:

„Bannaður veri tann, ið latur er at gera verk HARRANS, bannaður veri tann, ið ikki blóðgar svørð sítt!“ Jeremias 48.10

Ger títt ítasta – ver sum Rufus!