Navnið Sostenes verður nevnt tvær ferðir í Skriftini – í Ápostlasøguni 18.17 og í Fyrra Korintbrævi 1.1.

Eins og við Erastusi – sum vit umrøddu í fyrru greinini – so kunnu vit ikki við vissu siga, um talan er um ein ella tveir persónar. At Sostenes í Ápostlasøguni og Sostenes í Fyrra Korintbrævi eru knýttir at Korint, kann vera ein ábending um, at talan er um sama persón. Í Ápostlasøguni er hann sýnagogustjóri. Í Fyrra Korintbrævi er hann nevndur saman við Paulusi sum sendari av brævinum. Vit vita, hvussu íðin Paulus var at vinna onnur fyri Harran og síðan hjálpa teimum fram á leið. Paulusi líkt, kann hann hava leitt sýnagogustjóran til Harran og síðan tikið hann við sær í arbeiðið.

Latið okkum hyggja at versunum, har Sostenes er nevndur.

Sostenes sýnagogustjórin

„Tá løgdu teir allir hond á Sostenes sýnagogustjóra og bankaðu hann beint framman fyri dómstólin. Men Gallio legði líka í alt hetta.“ Ápostlasøgan 18.17

Tað var ikki lætt hjá Paulusi at koma til Korint:

„Táið eg tá kom til tykkara, brøður, kom eg ikki sum meistari í talu ella vísdómi, táið eg kunngjørdi tykkum vitnisburð Guds. Tí eg setti mær fyri, einki at vita millum tykkara uttan Jesus Kristus, og Hann krossfestan. Og eg var hjá tykkum í veikleika, ótta og miklari bivan.“ Fyrra Korintbræv 2.1-3

„Harrin segði við Paulus í sjón um náttina: „Óttast ikki, nei, tala og tig ikki!“ Ápostlasøgan 18.9

Paulus gjørdi, sum Harrin segði, og nógv fólk kom til trúgv. Men so ein dagin vendi fólkið sær ímóti Paulusi, og her er tað, at vit møta Sostenesi:

„Men táið Gallio var landshøvdingi í Akaia, reistust Jødarnir allir sum ein móti Paulusi, drógu hann fyri dómstólin og søgdu: „Hesin yvirtalar fólk at dýrka Gud tvørtur ímóti lógini!““ Ápostlasøgan 18.12-13

„Tá løgdu teir allir hond á Sostenes sýnagogustjóra og bankaðu hann beint framman fyri dómstólin. Men Gallio legði líka í alt hetta.“ Ápostlasøgan 18.17

Løgið. Tað var ikki Paulus, sum varð bukaður, men Sostenes.

Vit vita ikki, hvørjir „teir“, sum løgdust á Sostenes, vóru, um tað vóru jødarnir ella heidningarnir; men hvussu var og ikki, so legði landshøvdingin líka í tað. Stakkals Sostenes varð bukaður, og myndugleikarnir gjørdu einki fyri at steðga tí.

At Sostenes soleiðis er nevndur, kann vera ein ábending um, at hann var kendur av teimum trúgvandi. Hetta kundi so aftur verið ein ábending um, at hann var trúgvandi, tá ið Ápostlasøgan var skrivað.

Sostenes bróðirin

„Paulus, við vilja Guds kallaður til ápostul Jesu Krists, og bróðirin Sostenes –“ Fyrra Korintbræv 1.1

Paulus nevndi fleiri ferðir onkran afturat sær, tá ið hann skrivaði brøv til samkomurnar. Í Tessalonikabrøvunum nevnir hann tveir persónar, Silvanus og Timoteus. Í Seinna Korintbrævi, Filippibrævinum, Kolossebrævinum og brævinum til Filemon er tað Timoteus, og í Fyrra Korintbrævi er tað persónurin, sum vit umrøða her, Sostenes.

Nakrar viðmerkingar í sambandi við, at Paulus nevndi onkran afturat, tá ið hann segði, hvørjum brævið kom frá. Teir, sum hava granskað evnið, siga, at hetta var ikki vanligur siður – serliga ikki hjá so høgt lærdum monnum sum Paulusi. Siðurin hóskar Paulusi. Hann var jú nógv meira enn bara ein høgt lærdur rabbinari. Hann var tænari Guds. Og honum var litið upp í hendur at mynda aðrar tænarar, veri tað Silvanus, Timoteus ella Sostenes.

Aftur til Sostenes. Um Sostenes í Fyrra Korintbrævi er tann sami, sum vit lesa um í Ápostlasøguni, so merkir tað, at hann kom til trúgv onkuntíð fyri ella eftir ruðuleikan í Korint.

At sýnagogustjóri kom til trúgv, fór fyrr ella seinni at kosta honum. Og nú loyva vit hugflognum at fara við okkum. Møguliga var hann í ferðalagi við Paulusi, tá ið Paulus fór úr Korint til Efesus. Teir hava báðir havt stóran ampa av samkomuni í Korint, tí tú hoyrdi so nógv keðiligt um hana. Ein dagin fekk Paulus bræv frá samkomuni um mangt og hvat. Paulus sigur við Sostenes: „Kom, latið okkum skriva til samkomuna í Korint. Hann byrjar brævið:

„Paulus, við vilja Guds kallaður til ápostul Jesu Krists, og bróðirin Sostenes – til samkomu Guds, sum í Korint er, tey, sum halgað eru í Kristi Jesusi, kallað, heiløg, …“ Fyrra Korintbræv 1.1-2

Leggið til merkis. Hann sigur ikki „sýnagogustjórin Sostenes“, men „bróðirin Sostenes“. Sum nevnt, vit vita ikki við vissu, um hetta er sýnagogustjórin Sostenes, men mynstrið passar væl til tað, sum vit síggja evangeliið gera aftur og aftur. Tað knústi fariseararan Paulus og sýnagogustjóran Sostenes og hevur knúst mangan og ein síðan tá. Tað fer at gera tað sama við okkum, um vit loyva tí at gera tað.

Er tað ikki stórt, at Paulus ikki bara segði, at brævið kom frá sær, men at hann eisini nevndi Sostenes?

Uppgáva okkara er at gera sum Paulus at taka onnur við og læra tey at verða partur av tænastuni.

Apollos arbeiddi ikki saman við Paulusi á sama hátt sum Barnabas, Silas, Timoteus og aðrir. Og kortini hevði hann ein týðandi lut í verkinum. Tað var um Apollos, at Paulus skrivaði:

„Eg plantaði, Apollos vatnaði, men Gud gav vøkst.“ Fyrra Korintbræv 3.6

Apollos í Alexandria

„Til Efesus kom nú Jødi, ið æt Apollos; hann var ættaður úr Aleksandria og var orðkringur maður, sterkur í skriftunum.“ Ápostlasøgan 18.24

Alexandria er í Egyptalandi. Býurin var – um tað mundið hendingarnar í Nýggja Testamenti fóru fram – ein sera týdningarmikil býur, kendur sum miðdepil fyri lærdóm. Tað var ikki av ongum, at hann var kallaður „Hin annar Aten“.

Nógvir jødar búðu í Alexandria, og fleiri teirra vóru týðandi borgarar í býnum. Hildið verður, at Apollos var ein teirra. At hann var orðkringur og talaði og lærdi skilagott, merkir, at hann kendi væl grikska røðulist (retorikk). Tað var ikki ein og hvør, ið fekk slíka útbúgving og merkir óivað, at hann var av múgvandi fólki.

Apollos í Efesus

„Hann var lærdur veg Harrans, og við tað at hann var brennandi í andanum, talaði hann og lærdi skilagott um Jesus, tóat hann bert kendi dóp Jóhannesar. Hann fór at tala hugreystur í sýnagoguni. Táið Priskilla og Akvila hoyrdu hann, tóku tey hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari.“ Ápostlasøgan 18.25-26

Apollos kom til Efesus nakað eftir, at Paulus var farin haðani. Hetta var aftan á, at Paulus fyrstu ferð kom hagar. Fólk gjørdust hugtikin av væl lærda, orðkringa manninum úr Alexandria. Eisini Priskilla og Akvila. Meðan tey lurtaðu eftir talum Apollosar, løgdu tey til merkis, at vitan hansara um evangeliið var avmarkað. Hann prædikaði hugreystur, men kendi bert dóp Jóhannesar. Eyðsæð var, at hóast hann lærdi skilagott um Jesus, var neyðugt at greiða honum gjøllari frá evangeliinum.

Priskilla og Akvila vístu neyðuga dirvið og tóku dugnaliga, høgt lærda aleksandriamannin til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Ótrúliga flott!

Eftir at hava verið í Efesus í eina tíð hevði Apollos hug at fara til Korint. Kanska ikki so løgið. Býurin Korint var jú – eins og Alexandria – ein kendur handils- og mentanarmiðdepil. Vit lesa:

„Táið hann so hevði hug at fara longur, til Akaia, skrivaðu brøðurnir til lærisveinarnar har og bóðu teir taka ímóti honum. …“ Ápostlasøgan 18.27

Apollos í Korint

„… Táið hann var komin hagar, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu. Tí við miklari kraft tepti hann Jødarnar, so øll hoyrdu, og prógvaði við skriftunum, at Jesus er Kristus.“ Ápostlasøgan 18.27-28

Legg til merkis, at tað stendur um Apollos, at tá ið hann kom til Korint, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu og prógvaði við skriftunum, at Jesus er Kristus. Nú var tað ikki bara lærdómur og dugnaskapur, sum eyðkendi hann. Nú var tað náðin og læran um Kristus, sum skein ígjøgnum. Og legg eisini til merkis, at nú var tað ikki sýnagogan, sum var ramman um tænastu hansara, men samkoman. Hann gjørdist hinum trúgvandi til stóra nyttu.

Mong av teimum trúgvandi í Korint vóru andaliga óbúgvin, og tað gav seg til kennar í flokkadrátti millum brøðurnar. Summir søgdu seg vera Apollosarmenn (1. Kor. 1.12; 3.4), meðan aðrir søgdu seg vera Paulusarmenn, Kefasarmenn (Pætursmenn) og Kristusarmenn. Fjákut! Paulus heftir seg í Fyrra Korintbrævi serliga við teir, sum søgdu seg vera Paulusarmenn og teir, sum søgdu seg vera Apollosarmenn. Hann vísti á, at teir sóu seg ikki sum kappingarneytar, men samverkamenn, Paulus plantaði, og Apollos vatnaði (1. Kor. 3.6).

Paulus hevur verið í Efesus, tá ið hann skrivaði Fyrra Korintbræv, og út frá brævinum at døma hevur Apollos verið har saman við honum, antin meðan hann skrivaði brævið ella stutt áðrenn. Paulus skrivar:

„Viðvíkjandi Apollosi bróður – honum mældi eg nógv til at fara til tykkara við brøðrunum; men hann hevði als ikki hug at fara nú; hann kemur, táið honum ber til.“ Fyrra Korintbræv 16.12

Eyðsæð er, at Paulus hevur verið glaður fyri tænastu Apollosar. At Apollos ikki vildi fara til Korint, merkti neyvan nakran illvilja. Hann hevur helst ikki kent tað sum Harrans vilja at fara júst tá.

Apollos á Kreta

„Zenasi hinum lógkøna og Apollosi skalt tú gera tær ómak fyri at hjálpa á veg, so einki fattast teimum.“ Titusbrævið 3.13

Hetta er síðstu ferð, vit møta Apollosi.

Zenas, hin lógkøni, og Apollos vóru báðir høgt lærdir menn. Menn, sum kundu havt notið alt tað góða, sum heimurin hevði at bjóða, men í staðin valdu teir at gera verk Harrans. Teir vóru nú úti á oynni Kreta. Teimum tørvaði tímiliga hjálp, og Paulus bað Titus gera sær ómak at hjálpa teimum. Tað hevur sjálvandi verið gjøgnum samkomurnar har á staðnum. Eftir Titusbrævinum at døma vóru tey trúgvandi á Kreta fátæk. Vit vita einki um bakstøðið hjá Zenasi; men vit vita, at lívið á Kreta var fjart frá tí, sum Apollos kom frá í Alexandria.

Her vóru menn, sum við lívi sínum vístu, hvat tað merkir at taka upp kross sín og fylgja Harranum. Og tað er nógv størri enn at vera orðkringur og sterkur í skriftunum (Áp. 18.24). Tað er at vera stríðsmaður krossins.

„Eftir hetta fór Paulus úr Aten og kom til Korint. Har hitti hann Jøda, ið æt Akvila og var ættaður úr Pontus; hann var fyri kortum komin úr Italia við konu síni, Priskillu; tí Klaudius hevði givið tað boð, at allir Jødar skuldu fara úr Róm. Til teirra fór hann. Og við tað at hann hevði sama yrki, varð hann hjá teimum og arbeiddi; yrki teirra var at gera tjøld.“ Ápostlasøgan 18.1-3

Akvila og Priskilla. Nøvnini eru so fremmand, at best er at siga, hvør er hvør: Akvila er maðurin, og Priskilla er konan. Lukas nevnir hana Priskilla, meðan Paulus nevnir hana Priska. Priska er formligi hátturin av navninum, og Priskilla er minkingarorðið t.v.s. lítla Priska.

Frásøgnin um tey bæði er spennandi. Her er ríkiligt tilfar til bæði søgu og film, kanska eina heila røð. Upplýsingarnar, sum vit fáa úr Skriftini, eru avmarkaðar, men nógv kann lesast ímillum reglurnar. Akvila var jødi (Áp. 18.2), og navnið Priska kundi bent á, at hon var rómverji; hetta er tó óvist. At hon er ofta nevnd áðrenn hann, kann vera ein ábending um, at hon er komin úr eini hægri samfelagsstætt. Tað, at vit lesa um samkomuna í húsi teirra, bæði í Efesus og Róm, bendir, ið hvussu er, á, at tey hava verið fíggjarliga rímiliga væl fyri.

Um Priska er komin úr ríkari rómverskari familju, hevur tað kostað henni at gift seg við einum jøda. Ein ábending um hetta er, at Klaudius, keisari, gav boð um, at allir jødar í Róm skuldu úr býnum (Áp. 18.2). Boðini førdu til, at Priska var noydd at rýma saman við manni sínum. Hildið verður, at orsøkin til, at jødarnir vórðu vístir úr Róm, hevði okkurt við tey kristnu at gera. Klaudius vildi sleppa av við tey.

Akvila kom úr landspartinum Pontus (Áp. 18.3), sum var í norðara partinum av Turkalandi, fram við Svartahavinum.

Fyrstu ferð, vit hitta tey, er saman við Paulusi í Korint. Vit lósu at byrja við:

„Til teirra [Priskillu og Akvila] fór hann [Paulus]. Og við tað at hann hevði sama yrki, varð hann hjá teimum og arbeiddi; …“ Ápostlasøgan 18.3

Tað var siður millum rabbinarar at hava eitt yrki, sum teir kundu liva av, samstundis sum teir lærdu orð Guds. Vit vita, at Paulus var rabbinari, men vit vita ikki, um Akvila eisini var tað. Bandið millum hjúnini og Paulus var, ið hvussu er, sterkt og vardi fyri lívið.

Paulus var okkurt um hálvtannað ár í Korint og fór so haðani til Efesus (Áp. 18.18), og Priska og Akvila fóru saman við honum. Tá ið tey komu hagar, fór Paulus at læra í sýnagonguni, men steðgaði ikki leingi har í býnum, tí hann ætlaði sær til Jerúsalem (Áp. 18.21). Tað var nakað eftir hetta, at Apollos kom til Efesus, og Priskilla og Akvila tóku hann til sín og lærdu hann veg Guds gjøllari:

„… Táið Priskilla og Akvila hoyrdu hann, tóku tey hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Táið hann so hevði hug at fara longur, til Akaia, skrivaðu brøðurnir til lærisveinarnar har og bóðu teir taka ímóti honum. Táið hann var komin hagar, varð hann við náði Guds hinum trúgvandi til stóra nyttu.“ Ápostlasøgan 18.26-27

Hetta er ein av vakrastu hendingunum í allari Ápostlasøguni. Priska og Akvila kundu jú bara havt tosað ringt um Apollos við onnur ella rættað hann alment. Men soleiðis vóru tey ikki; nei, tey tóku hann til sín og útløgdu honum veg Guds gjøllari. Kanska var hetta júst tað, sum Paulus gjørdi, tá ið hann møtti Prisku og Akvila á fyrsta sinni; og nú føra tey tað víðari. Kanska.

Tað stendur um Apollos, at hann fór úr Efesus til Akaia, og har varð hann teimum trúgvandi til stóra nyttu. Korint var í Akaia. Og í fyrra brævi sínum til teirra í Korint kundi Paulus siga:

„Eg plantaði, Apollos vatnaði, men Gud gav vøkst.“ Fyrra Korintbræv 3.6

Neyvan hevði hetta verið so, høvdu Akvila og Priskilla ikki tikið Apollos til sín.

Paulus kom aftur til Efesus (Áp. 19.1) og virkaði har í meir enn tvey ár. Hann skrivaði Fyrra Korintbræv úr Efesus og nevnir Akvila og Prisku móti endanum av brævinum:

„… Akvila og Priska lata heilsa tykkum flittuliga í Harranum, somuleiðis samkoman í húsi teirra.“ Fyrra Korintbræv 16.19

Okkurt um eitt ár seinni skrivar Paulus Rómbrævið. Ímóti endanum av brævinum nevnir hann aftur Prisku og Akvila:

„Heilsið Prisku og Akvila, sum hava arbeitt saman við mær í Kristi Jesusi! Tey hava vágað sítt egna lív fyri mítt; teimum takki ikki bert eg, men eisini allar samkomur heidninganna. Heilsið eisini samkomuni í húsi teirra! …“ Rómbrævið 16.3-5

Tey eru nú flutt aftur til Róm; og aftur møtist ein samkoma í heimi teirra. Paulus skrivar um tey, at tey høvdu arbeitt saman við honum og enntá vágað lív teirra fyri hann. Vit vita ikki, hvørjar umstøðurnar vóru; vit vita bara, at tey høvdu verið ígjøgnum nógv saman.

Síðstu ferð, vit hoyra um tey, er móti endanum av Seinna Timoteusbrævi. Paulus skrivar til Timoteus, sum er í Efesus, og skrivar móti endanum av brævinum:

„Heilsa Prisku og Akvila …“ Seinna Timoteusbræv 4.19

Nú eru tey aftur í Efesus. Vit hittu tey í Korint, fóru so við teimum til Efesus, seinni til Róm og so aftur til Efesus. Var tað útlongsil? Nei. Har lá nakað nógv djypri aftanfyri. Hetta vóru fólk, sum fóru, har tað var brúk fyri teimum. Fólk, sum vágaðu lív sítt fyri onnur. Tryggjandi at hava slík fólk rundan um seg.

Søguskrivarin Lukas

Lukas er serliga kendur fyri bøkurnar, sum hann gav okkum. Tær eru tvær: Evangeliið eftir Lukas og Ápostlasøgan.

Lukas var heidningur – einasti ikki jødi, ið skrivaði bøkur, sum gjørdust partur av Skriftini. Og tað var ikki smávegis, ið hann læt eftir seg. Lukasar evangeliið og Ápostlasøgan telja næstan 30% av øllum Nýggja Testamenti. Tað er í mongd meira, enn Paulus læt eftir seg.

Báðar bøkurnar hjá Lukasi eru skrivaðar til ein, ið nevndist Teofilus (Luk. 1.3 og Áp. 1.1). Møguliga var Teofilus sakførarin, sum skuldi verja Paulus, tá ið hann skuldi standa framman fyri keisaranum, og møguliga vórðu bøkurnar skrivaðar sum verjurit. Hóast áhugavert, er tað sjálvandi bert gitingar.

Samverkamaðurin Lukas

Trý brot eru í Ápostlasøguni, har Lukas skrivar í fyrsta persóni fleirtal. Hann skrivar „vit“, heldur enn „teir“. Orsøkin er, at hann var við í tí, sum fór fram.

Latið okkum hyggja at brotunum:

Fyrsta brotið: Ápostlasøgan 16.9-17

Tað byrjar í Troas. At hetta er fyrstu ferð, at Lukas gerst partur av søguni, kundi bent á, at tað var her, at hann og Paulus komu at kennast. Tað var eisini í Troas, at Paulus um náttina sá sjón av manni úr Makedonia, sum bað Paulus koma yvir at hjálpa teimum. Teir – eisini Lukas – gjørdu, sum maðurin hevði biðið Paulus, og teir fóru.

At teir fóru yvir til Makedonia, merkti – okkum vitandi – at evangeliið fyri fyrstu ferð kom til Evropa, og Lukas var við, tá ið tað hendi.

Í Makedonia fóru teir til Filippi. Har hendi mangt og hvat. Teir prædikaðu evangeliið, fólk komu til trúgv, Paulus og Silas vórðu settir í fangahús og fangavaktarin og øll í húsi hansara vórðu frelst (Áp. 16.23-34).

Orsøkin til, at Paulus og Silas vórðu settir í fangahús, var, at Paulus hevði rikið spádómsanda út úr ungari gentu (Áp. 16.18).

Og so er Lukas ikki partur av tí, sum fer fram, fyrr enn vit koma til 20. kapittul.

Annað brotið: Ápostlasøgan 20.5-21.18

Í fyrra brotinum var Lukas við í Filippi – tað vil siga í Makedonia – og tað er her, at vit møta honum aftur. Teir ferðast nakað í Makedonia og fara so aftur til Troas, staðið, har vit fyrstu ferð møttu Lukasi.

Vitjanin hesaferð verður serliga minst fyri tað, sum hendi unga manninum Eutykusi. Tað var hann, sum sovnaði, meðan Paulus talaði, og hann datt niður úr vindeyganum á triðju hædd (Áp. 20.10).

Úr Troas byrja teir longu ferðina til Jerúsalem. Á vegnum steðga teir í Milet, har Paulus sendi boð til Efesus og bað teir elstu í samkomuni koma til sín. Teir fara so víðari og steðga her og har og vitja trúgvandi. Á ferðini verður Paulus fleiri ferðir ávaraður um ikki at fara til Jerúsalem. Paulus kendi tó á sær, at tað var júst har, hann skuldi. Ilt er at vita, hvat Lukas og hinir hava hugsað. Umsíðir koma teir til Jerúsalem, og Lukas er saman við Paulusi, tá ið teir fara til Jákup og hinar elstu.

Nakað seinni verður Paulus tikin og hildin fangi í Kesarea í heili tvey ár. Hann verður síðan sendur til Róm.

Triðja brotið: Ápostlasøgan 27.1-28.16

Lukas var við á minniligu ferðini til Róm, tá ið teir komu í ódnarveður og strandaðu á Malta. Hann var við allan vegin, til teir komu fram, og Paulus endaði í húsavarðhaldi í Róm.

Nøkur av brøvum Paulusar vórðu skrivað, meðan Paulus sat fangi í Róm. Í tveimum teirra nevnir hann Lukas. Tað er í Kolossebrævinum 4.14 og brævi Paulusar til Filemon 1.24. Brøvini eru skrivað samstundis, og Lukas er við Paulusi, tá ið brøvini eru skrivað.

Kolossebrævið 4.10-14

Í Kolossebrævinum nevnir Paulus Lukas „Lukas, læknin, hin elskaði“. Vit vita ikki nógv um arbeiðið hjá Lukasi sum lækni, og hvønn leiklut tað hevði í arbeiði hansara saman við Paulusi. At Paulus nevndi hann „Lukas, læknin, hin elskaði“, sigur tó ikki so lítið. Kærleiki og serkunnleiki hansara man mangan hava gjørt bæði Paulusi og øðrum gott.

Eg nevndi at byrja við, at Lukas var ikki jødi. Hetta er grundað á tað, sum Paulus sigur um Lukas í Kolossebrævinum 4.10-14.

Seinna Timoteusbræv 4.11

Aftan á fangaleguna í Róm var Paulus latin leysur; men seinni varð  hann aftur handtikin og førdur til Róm, har hann seinni varð hálshøgdur. Tað er undir hesari seinnu fongslingini, at Paulus skrivaði (2. Tim. 4.11):

„Eingin er hjá mær uttan Lukas.“ 

Maðurin, sum kundi havt livað trygt og væl bæði sum lækni og høvundur, valdi at vera um vin sín Paulus; eisini tá ið Paulus sat einsamallur og kaldur í myrkum fangarúmi. Ei undur í, at Paulus kallaði hann „Lukas, læknin, hin elskaði“.

Timoteus og Titus eru kanska kendastu samverkamenn Paulusar. Kortini fært tú varhugan av, at teir ferðaðust fyri ein stóran part í hvør sínum umhvørvi. Eg meini ikki, at teir ikki kendust. Paulus nevnir jú Titus í Seinna Timoteusbrævi 4.10. Tað hevði hann neyvan gjørt, um teir ikki kendust. Men tað, at Timoteus verður umrøddur í fleiri kapitlum í Ápostlasøguni og Titus ikki, bendir á, at teir hava ikki verið nógv saman.

Tú fært eisini varhugan av, at teir vóru ólíkir av lyndi. Hetta minnir meg á, at okkum tørvar ikki at vera eins fyri at kunna tæna Harranum.

Felags fyri báðar

Størsti felagsnevnarin hjá Timoteusi og Titusi er, at Paulus skrivaði báðum brøv, sum gjørdust partur av Skriftini, og sum hava verið mongum til hjálp og signing gjøgnum tíðirnar.

Paulus kallaði báðar ektabørn síni í trúnni (1. Tim. 1.2; Tit. 1.4) – vit skilja tað sum, at hann leiddi báðar til Harran. Paulus sigur um báðar, at teir arbeiddu saman við honum (Róm. 16.21; 2. Kor. 8.23). Teir vóru samverkamenn og umboðsmenn hansara (1. Kor. 4.17; 2. Kor. 12.18) og høvdu leiðandi lut í at seta inn elstar og at hjálpa at samskipa samkomurnar (1. Tim. 1.2-3; Tit. 1.4-5).

Hvørgin teirra var umskorin, tá ið teir møttu Paulusi. Orsøkin til, at Timoteus ikki var umskorin, var, at mamman var jødi, og pápin var grikki (Áp. 16.1). Orsøkin til, at Titus ikki var umskorin, var, at hann var grikki (Gal. 2.3).

Munurin

Paulus læt Timoteus umskera, áðrenn hann gjørdist partur av liðinum, men ikki Titus. At tvinga Titus at lata seg umskera hevði verið at givið eftir fyri lóglærarum. Ikki at umskorið Timoteus hevði verið at hindra tænastuni (Áp. 16.3; Gal. 2.1-3).

Gevið orðunum íðinskapur og hjarta gætur í komandi versunum, og hvat tey siga um Titus og Timoteus:

„Gudi veri tøkk, sum eisini hevur givið Titusi í hjarta sama íðinskapin fyri tykkum!“ Seinna Korintbræv 8.6

„… av sonnum hjarta … roynda trúskap hansara [Timoteusar] kenna tit, at eins og barn tænir faðir sínum, hevur hann tænt við mær í evangeliinum.“ Filippibrævið 2.20, 22

Paulus skrivar um íðinskap Titusar og hjartalag Timoteusar. Hetta merkir sjálvandi ikki, at Timoteus ikki var íðin, og at Titus einki hjartalag hevði; men hetta lýsir kortini, hvussu ymiskir teir vóru.

Hóast Titus hevði nógv størri hjarta enn flestu okkara, so var tað ídni og skil, sum vóru høvuðseyðkenni hansara. Og hóast Timoteus bæði tordi og toldi nógv meira enn flestu okkara, so var tað hjartalagið, sum var høvuðseyðkenni hansara.

Í Seinna Korintbrævi 7.15 skrivar Paulus, um hvussu tey í Korint tóku ímóti Titusi við ótta og bivan. Og í Fyrra Korintbrævi 16.10 biður Paulus samkomuna síggja til, at Timoteus kann vera hjá teimum óttaleysur. Tit síggja munin. Titus hevur helst havt meira myndugleika yvir sær, meðan Timoteus ivaleyst hevur verið smæðin av lyndi (1. Kor. 16.10-11) og møguliga havt lætt við at missa mótið (2. Tim. 1.4, 7-8). Timoteus hevur eisini havt trupulleikar við heilsuni  (1. Tim. 5.23).

Titus arbeiddi longur saman við Paulusi enn Timoteus. Sambært Galatiabrævið 2.1 fór Titus til Jerúsalem saman við Paulusi og Barnabasi, og tað hevur verið, áðrenn Timoteus kom upp í liðið (Áp. 16.1-3). Kortini fær Timoteus nógv meira umrøðu enn Titus. Sum nevnt, er Titus als ikki nevndur í Ápostlasøguni, meðan Timoteus er nevndur fleiri ferðir.

Paulus skrivaði tvey brøv til Timoteus og bara eitt til Titus. Brøvini til Timoteus eru í mongd okkurt um fýra ferðir so stór sum Titusbrævið. Paulus sigur í seks av brøvum sínum, at tey koma frá honum og Timoteusi; men hann skrivaði einki bræv saman við Titusi.

Timoteus, Titus og vit

Ein stutt, hent bøn at enda:

„Hjálp mær, Harri, ikki at leggja í, um eg ikki fái líka nógva viðurkenning og umrøðu sum onkur annar. Eisini tá ið eg haldi meg hava gjørt eins nógv ella meir enn hann ella hon.“